Startfase voor een groen schoolplein

Het initiatief voor een groen schoolplein kan beginnen bij een schooldirecteur, een leerkracht of een enthousiaste ouder. Maar alleen kom je niet echt verder.  De allereerste stap naar het maken van een groen schoolplein, is het samenstellen van een werkgroep die allen enthousiast zijn voor een groen plein. Het meest prettig is een team dat uit verschillende mensen bestaat en gedurende een langere periode wat tijd vrij kunnen maken. Idealiter bestaat het team uit de schooldirecteur, één of meer leerkrachten en een paar ouders.

Enkele tips:

• Maak de projectgroep niet te groot. Met 3-6 mensen kun je makkelijk overleg plannen en snel beslissingen nemen.
• Misschien is er een contactpersoon van de gemeente, een buurtbewoner, de lokale IVN-afdeling of bijvoorbeeld een moestuinleerkracht die je ook wilt betrekken?
• Wijs één iemand binnen het team aan als trekker. Hij of zij houdt het overzicht over de planning en is het aanspreekpunt voor anderen. In de loop van het proces is het handig om concrete taken te verdelen. Iemand kan bijvoorbeeld verantwoordelijk zijn voor de communicatie, een ander voor de aanvraag van de financiering.

Het is belangrijk om stil te staan waarom jullie als werkgroep een groen schoolplein willen. Hoe ziet jullie ideale groene schoolplein er voor jullie uit? Als je helder hebt wat voor jullie de belangrijkste redenen zijn, maakt dat het maken van keuzes later een stuk makkelijker. Ook om anderen te betrekken en enthousiast te maken voor het plein is het belangrijk te weten wat jullie prioriteiten zijn.  

• Wat is de huidige situatie en wat is voor jullie de gewenste situatie?
• Hoe zie je je school over 5 jaar en wat voor rol heeft het groene plein daarin gespeeld.
• Hoe wordt het plein in de pauze en na schooltijd gebruikt en wat zou je willen? Is meer variatie voor spelen en bewegen gewenst?
• Wat is de essentie van jullie onderwijs en welke rol spelen de kinderen? Welke rol speelt het plein daarin?
• Hoe past het plein bij onderwerpen die op jullie school spelen? Bijvoorbeeld talentontwikkeling, 21e eeuwse vaardigheden, gezondheid, pesten?
• Moet er plek zijn voor moestuinieren of zou je het plein op andere manieren educatief willen gebruiken? Loop je nu tegen belemmeringen aan om buiten les te geven?
• Hoe groen moet het worden en wat voor functie moet het groen hebben?

1. Doe inspiratie op en bezoek een groen schoolplein bij jou in de buurt. Of bekijk het digitale ideeënkoffertje van Springzaad met fotocollages over 30 thema’s met mooie voorbeelden uit binnen en buitenland van groene schoolpleinen, leer- en speellandschappen.
2. Lees meer over gradaties van groen op schoolpleinen in op de website van Jantje Beton.
3. Verzamel alle ideeën en wensen die in het gesprek naar boven komen. Laat alle leden van de werkgroep een top 3 kiezen. Dit levert snel op wat voor jullie werkgroep de kernpunten zijn van jullie groene schoolplein.
4. Verbeeld vervolgens je droom voor een groen schoolplein in een visuele praatplaat. Op de praatplaat staan mooie afbeeldingen, foto’s die de sfeer weergeven en jullie kernpunten waarom het vergroenen van het schoolplein zo’n een goed idee is. Een beeld zegt meer dan 1000 woorden.

Vroeg betrekken van mensen die een belang hebben bij het plein, betekent een grotere kans dat je mensen vindt die ook enthousiast zijn voor het plein en je kunnen meehelpen in realisatie of beheer. Gebruik je visuele praatplaat om het gesprek over jullie ideale groene schoolplein met anderen te starten.  

Het vergroenen van een schoolplein kan soms ook op weerstand stuiten bij ouders, buurtbewoners of andere belanghebbenden. Door hen in een vroeg stadium te betrekken heb je de tijd om tegemoet te komen aan eventueel bezwaren. Bijvoorbeeld:

• Groene schoolpleinen zorgen voor een beter sociaal klimaat op school, maar dan moet het wel passen bij de wensen van de kinderen. Als er een groep  leerlingen is die heel graag voetbalt, dan wil je ook in het nieuwe ontwerp daar een plek voor vinden.
• Een groen schoolplein levert vieze kleren en schoenen op. Daar vinden ouders ook vast wat van. En hoe zit het met de veiligheid?
• Buitenles geven is voor veel leerkrachten nieuw. Gaat dat niet meer tijd kosten?
• Een groen schoolplein verandert het aanzicht in de buurt. Misschien willen jullie het schoolplein wel openbaar stellen? Dan kan het nuttig zijn om buurtbewoners mee te laten denken.

Kinderen en leerkrachten zijn natuurlijk degenen die het plein dagelijks gebruiken. Maar vergeet ook niet de schoonmaker, een conciërge, schoolbestuur, tuincommissie, tuinman, ouders, de gemeente, de provincie, NME-centrum, IVN-vrijwilligers, buurtvereniging, nabijgelegen kinderopvang, (V)MBO groen school, etc.

Bespreek voor elke belanghebbende wat je verwacht hoe ze tegen een groen schoolplein aankijken. Waar zijn ze mogelijk enthousiast over? Waar is mogelijk weerstand?  Hoe ga je ze betrekken?  Welke communicatiemiddelen zet je in?  Met welke regelmaat en via welke kanalen?

Voorbeelden van middelen zijn: de schoolnieuwsbrief, facebook, (ouder)bijeenkomsten, buurtbijeenkomsten, ontwerpsessies met kinderen, ontwerpsessie met leerkrachten, werkdagen, etc.  Alle activiteiten en middelen neem je op in je plan van aanpak. Lees meer over een goede start voor een groen schoolplein in de brochure op de website gezondeschoolpleinen.nl

Begin op tijd in het proces met het maken van de begroting. Wat voor budget verwacht je realistisch gezien te kunnen verwerven via eigen middelen, subsidies en fondsen? Dat is een belangrijke randvoorwaarde om te bepalen wat je wel en niet (nu) kunt realiseren. Een groen schoolplein vraagt meer budget voor beheer en onderhoud. Kun je hiervoor een bedrag jaarlijks voor vrijmaken? Verwacht je veel vrijwillige inzet? Ook hiermee houdt je straks rekening bij keuzes in het ontwerp.

Uit eerdere evaluaties en onderzoek is gebleken dat de aanleg van een ideaal groen schoolplein gemiddeld 50.000 euro kost. Met name in grondwerk gaat snel veel budget zitten, net als speeltoestellen. Wil je alvast een grove schatting van de kosten? Op de website van Bureau Niche staat een kostenoverzicht.