Herstelprogramma Vennen en venen

Een aantal factoren bedreigt de instandhoudingsdoelen voor genoemde dier- en plantensoorten. Dat zijn verdroging, vermesting en verzuring door stikstof, versnippering, klimaatverandering, gebiedsvreemde stoffen en uitheemse soorten.

Duurzaam behoud van vennen en venen kan alleen wanneer er voldoende ruimte is voor het samenspel van ondergrond, bodem en water. Dit garandeert voldoende variatie in zuurgraad, waterdiepte en vegetatie-ontwikkeling, zodat alle soorten een geschikt habitat kunnen vinden.

Het gaat om minstens 340 verschillende locaties op de Veluwe. Het is onmogelijk om die allemaal in één planperiode aan te pakken. Ook zijn niet al deze locaties even kansrijk. Daarom kregen bepaalde vennen en venen prioriteit:

• locaties die geschikt zijn voor de ontwikkeling of versterking van het heideveentje;
• zwak gebufferde wateren die ook kansen bieden voor populaties van doelsoorten;
• zure vennen met voldoende omvang (een oppervlakte van 0,5 ha of meer voor een ven of een mozaïek van vennen).

Op verschillende plekken verwijderen we bomen en struiken die (te) dicht op de oever staan. Dit speelt bijvoorbeeld bij de helft van de zure vennen en bij heideveentjes. Hierdoor vermindert de kans dat wortels de waterondoorlatende laag van vennen lek maken. Minder bladinval betekent meer licht en een grotere biodiversteit in vennen en venen.

Hoogveenbossen komen nu voor in het Uddelermeer en het Bleeke Meer. Om hun omvang en kwaliteit te behouden, moet de belasting met meststoffen vanuit omringende landbouwgronden worden teruggedrongen. Wij zijn daarvoor in overleg met de omgeving over bijvoorbeeld het aanpassen van de afwatering op deze wateren.

Blauwgraslanden komen nu alleen voor in de Leemputten bij Staverden. Met antiverdrogingsmaatregelen en plaatselijk bekalken blijft het huidige blauwgrasland behouden. Het Wisselse Veen bestaat uit overgangs- en trilveen. Maatregelen om de verdroging daar tegen te gaan worden in 2025 uitgevoerd. 

Verder analyseren we bij zwak gebufferde vennen welke maatregelen de belasting door stikstof en fosfor verminderen. En de buffering verbeteren. Met maatregelen bij vennen in De Hoge Veluwe en de Leemputten herstellen we de natuurlijke waterhuishouding en verbeteren we de waterkwaliteit. 

Met het herstelprogramma creëren we geschikte leefgebieden voor verschillende diersoorten. Voor de gevlekte witsnuitlibel creëren we vier geschikte leefgebieden, waarschijnlijk is dat genoeg voor een duurzame populatie op de hele Veluwe. Voor de inheemse kamsalamander verbeteren we de leefgebieden en de plaatsen voor voortplanting.

We doen onderzoek om lokale knelpunten volledig in beeld te krijgen. Bijvoorbeeld bij de helft van de zure vennen waar verdere verbetering nu niet mogelijk is. We kijken hier naar de knelpunten die te maken hebben met stikstofneerslag en klimaatverandering. Daarnaast gaan we vanuit het herstelprogramma onderzoek doen naar mogelijkheden om lekkages in de ondoorlatende ondergrond op natuurlijke wijze te herstellen.