Defensie

Wij hebben in Gelderland, samen met onze gemeenten van oudsher nauwe banden met defensie en een historische relatie. In Gelderland zijn veel kazernes en defensieterreinen, vooral op de Veluwe.

Defensie is een belangrijke werkgever

De aanwezigheid van defensie zorgt ervoor dat voorzieningen in kleinere gemeenten in stand blijven. Wij zitten regelmatig bij elkaar aan tafel om plannen voor nieuwe ontwikkelingen te bespreken.

Nationaal Programma Ruimte voor Defensie (NPRD)

Defensie groeit, om klaar te staan voor dreigingen nu en in de toekomst. Voor die groei heeft Defensie meer ruimte nodig in Nederland. Dat betekent dat zij op zoek zijn naar meer ruimte om te oefenen, voor infrastructuur, munitieopslag en voor nieuwe of aangepaste vergunningen. Ook in Gelderland. De effecten voor de provincie en Gelderse gemeenten kunnen groot zijn. 

Het is belangrijk dat de lokale gevolgen in Gelderland meewegen bij de voorgenomen plannen van defensie. Samen met gemeenten hebben wij het beste zicht op wat de ontwikkelingen betekenen voor onze inwoners en voor een gebied. Daarom vinden wij het belangrijk om over deze plannen met defensie in gesprek te zijn. Daarbij is het duidelijk dat de belangen en toekomstplannen van Gelderland en Defensie niet altijd hetzelfde zijn. Soms wringt het. Bijvoorbeeld rondom natuur, gebiedsontwikkeling, woningbouw en gebruik van het Gelderse luchtruim.

Planning NPRD

Op 15 december 2023 maakte de staatssecretaris van Defensie de eerste plannen voor het versterken van de krijgsmacht bekend. Deze plannen staan in de 'Notitie Reikwijdte' en 'Detailniveau voor het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie'. In deze notitie beschrijft de staatssecretaris ook de ontwikkelingen die gevolgen hebben voor Gelderland. 

Op 12 november 2024 gaf het Kabinet aan welke locaties Defensie niet verder zal onderzoeken. Defensie ziet af van het verder onderzoeken van grootschalige munitieopslag in Toldijk, Zevenaar en Zoelen en van springterreinen in Loenen en Wapenveld om met explosieven te trainen.

Op 23 mei 2025 nam het kabinet een besluit over de voorkeurslocaties waar Defensie haar activiteiten kan uitbreiden. Dit is de Ontwerpbeleidsvisie van het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie. Vijftien activiteiten van Defensie komen in Gelderland terecht. Provincie Gelderland en 17 betrokken gemeenten hebben afgesproken hierop gezamenlijk te reageren. 

Gevolgen voor Gelderland

Wij waarderen de samenwerking met Defensie in het afgelopen anderhalf jaar, waarin conclusies zijn getrokken over geschikte locaties voor defensieactiviteiten. Zo is vastgesteld dat het Ereveld Loenen en het Rozendaalse Veld ongeschikt zijn gebleken als springterrein voor zware explosieven. En de lokale effecten op woningbouw, geluid, mobiliteit en maatschappelijk draagvlak zijn goed in beeld gebracht. 

Ruimte voor Defensie vergt immers een zorgvuldige inpassing van andere opgaven in de ruimte. Wij geven daarom aandachtspunten mee voor de realisatie van de plannen van Defensie. De belangrijkste zijn:

  • Het kabinetsbesluit over een toekomstige centrale kazerne in Zeewolde zal op termijn leiden tot meer mensen en materieel over de toch al overbelaste A1/A28, Nijkerkerbrug en de N-wegen in Gelderland. Dit betekent dat stevige aanpassingen aan het wegennet nodig zijn. We vragen om nadere uitwerking van de afspraak die provincie en het Kabinet al eerder maakten over doorstromingsmaatregelen.
  • Wij vinden het positief dat ondertussen de kazernes in Ermelo en Stroe worden geïntensiveerd. We roepen het ministerie van Defensie op om regionale bedrijven te betrekken in de uitbreiding van kazernes.
  • Er komt meer luchttransport boven Gelderland door de onverharde landingsbaan op militaire luchthaven Deelen. Hoewel we blij zijn dat Defensie op ons aangeven het gebruik hiervan heeft begrensd om overlast te beperken, blijven we aandacht vragen voor effecten van de stapeling van militaire activiteiten rond Deelen op de kwetsbare natuur en omwonenden. 
  • Het kabinet heeft nog geen besluit genomen over commerciële vluchten vanaf Lelystad Airport. We hebben zorgen over een mogelijke koppeling tussen burger- en militaire luchtvaart vanuit Lelystad. Wij willen geen laagvliegende commerciële vliegtuigen boven Gelderland en willen daarover garanties van het Rijk.

Op de website van Defensie leest u ook meer over de stappen in het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie.