Herstelprogramma Bossen

Ruim 64.000 hectare, ofwel 65% van de Veluwe, bestaat uit bos. Daarmee is de Veluwe het grootste aaneengesloten bosgebied van Nederland. De bossen zijn het leefgebied van bijvoorbeeld het vliegend hert, de wespendief en de zwarte specht.
Wilde zwijnen in een bos Fotografie Els Branderhorst

Ook de grootschalige aanwezigheid van edelhert en wild zwijn binnen de Veluwse bossen is uniek. Deze wilde hoefdieren hebben verscheidene effecten op de natuurlijke bosontwikkeling en soortensamenstelling van de Veluwe, waardoor het natuurgebied een unieke biodiversiteit heeft. We zetten in op ecologisch herstel en goed beheer van deze bossen, zodat de bijzondere planten en dieren behouden blijven. Op 9 mei 2023 is herstelprogramma Bossen door Gedeputeerde Staten vastgesteld.

Digitale versie herstelprogramma

Download de .pdf van het herstelprogramma.

Natura 2000-doelen

In dit herstelprogramma staan maatregelen voor de volgende Natura 2000-habitats en vogel- en habitatrichtlijnsoorten. 

Habitattypen (Landschapstypen)

  • de oude eikenbossen
  • de beuken-eikenbossen met hulst

Vogel- en habitatrichtlijnsoorten

  • het vliegend hert
  • de zwarte specht
  • de wespendief
  • de draaihals

Knelpunten

Maatregelen

Provincie Gelderland wil dat er voldoende ruimte is voor herstel van bosbodems en voor de natuurlijke processen van veroudering, aftakeling en natuurlijke sterfte van bomen. Door binnen de habitatbossen voorwaarden te stellen, worden de natuurlijke processen die hieruit voortkomen beschermd, achteruitgang van de bodemkwaliteit voorkomen en wordt bijgedragen aan bodemherstel. Verder worden maatregelen voorgesteld voor grootschalig bosherstel in de historische loofbossen onder andere door oppervlaktevergroting door uitbreiding van loofbossen, uitfaseren van houtoogst en het verwijderen van invasieve uitheemse bomen en struiken. Op korte termijn zal gekeken worden waar met rasters negatieve effecten van grazers en het wroeten van zwijnen beperkt kan worden. Op de langere termijn zal op delen van de Veluwe, in afstemming met terreineigenaren, het aantal wilde hoefdieren worden teruggebracht. Hierbij wordt ook gekeken naar de effecten van de wolf. Voor het verbeteren van het leefgebied van karakteristieke soorten als de bosanemoon, de grote muur, het vliegend hert, de wespendief en de zwarte specht zijn eveneens maatregelen opgenomen.

De komende jaren wordt ook gewerkt aan maatregelen die de vitaliteit van alle bossen op de Veluwe ten goede komen. Zoals kleinschalige aanplant van loofbomen en het opzetten van een ruimtelijk netwerk van oude, aftakelende en dode bomen over de gehele Veluwe. Niet voor alle knelpunten is voldoende kennis aanwezig om tot doelmatige en duurzame herstel- of beheermaatregelen te komen. Nader onderzoek is nodig om deze kennisleemten op te vullen en tot effectief natuurherstel op de Veluwe te komen.

Houtoogstverbod in omgevingsverordening

In herstelprogramma Bossen zijn voorwaarden gesteld aan het beheer van de habitatbossen. In enkele van deze habitatbossen is houtoogst verboden. Het houtoogstverbod geldt in kwalificerende habitats oude eikenbossen en beuken-eikenbossen met hulst op de Veluwe, waar ook een Natura 2000-herstelmaatregel moet worden genomen, zodat deze habitatbossen zich kunnen uitbreiden. (Zie bijlage 8 van het herstelprogramma). Dit zijn de gebieden waar we de mooiste, oudste en meest bijzondere bossen van de Veluwe hebben. In deze gebieden is het extra belangrijk dat de ecologische kwaliteit wordt hersteld. Het verbod is ingegaan vanaf de vaststelling van het herstelprogramma op 9 mei. Het wordt nog eens verduidelijkt met een expliciet verbod in de provinciale omgevingsverordening. Provincie Gelderland is van plan om deze verordening te wijzigen. (De verordening gaat in op het moment dat de Omgevingswet in werking treedt). De verordening vormt ook de basis voor een tegemoetkoming van de gederfde inkomsten voor de betrokken boseigenaren. Hiervoor wordt een nadeelcompensatieregeling opgesteld. De aangepaste omgevingsverordening lag vanaf 12 mei tot en met 23 juni 2023 ter inzage.

Hoe gaat het nu verder?

  • Nu het herstelprogramma Bossen is vastgesteld, beginnen we met de uitvoering van de herstelmaatregelen. We betrekken hier onder andere grondeigenaren bij. We nemen ruim de tijd voor de hele uitvoering, zodat het proces zorgvuldig verloopt.
  • Als mensen het niet eens zijn met de vastgestelde herstelprogramma’s (als uitwerking van het Natura 2000-beheerplan), kunnen ze beroep indienen bij de rechtbank. Daarna kunnen ze in hoger beroep bij de Raad van State. Meer informatie over de beroepsprocedure vindt u op de pagina met algemene informatie over de herstelprogramma’s.
     

Herstelprogramma's Veluwe

Naast het herstelprogramma voor Bossen hebben we afgelopen jaren gewerkt aan de herstelprogramma’s Beken, Heiden en stuifzanden, en Vennen en venen, als uitwerking van het Natura 2000-beheerplan Veluwe.
Headerfoto

Fotografie Els Branderhorst, Buiten-beeld