Het stroomnet raakt steeds voller. Als we niets doen, komt de ontwikkeling van onze dorpen, steden en economie in de knel. Daarom zetten we ons met netbeheerders, bedrijven en andere overheden in om netcongestie aan te pakken.
Een vol stroomnet: de uitdaging en onze aanpak
Een betrouwbaar energiesysteem is onmisbaar in onze samenleving. Of het nu gaat om het bouwen van nieuwe woningen, het uitbreiden of verduurzamen van bedrijven of het opladen van je auto: we hebben allemaal stroom nodig. En ook nog op het juiste moment en op de juiste plek.
Wat is netcongestie?
We gebruiken, ook in Gelderland, steeds meer elektriciteit. En we wekken steeds meer duurzame stroom op. Het stroomnet raakt daardoor op drukke momenten vol, dat noemen we netcongestie. In Gelderland is daar op dit moment sprake van.
Langer wachten op aansluitingen
Netcongestie kan betekenen dat je langer moet wachten op een nieuwe of zwaardere aansluiting. Bijvoorbeeld voor je warmtepomp, laadpaal of zonnepanelen. Ook kan het zijn dat je de opgewekte stroom van je zonnepanelen niet altijd kunt terug leveren aan het energienetwerk, omdat er te veel tegelijk wordt aangeleverd. Daarom werken we onder andere met het Rijk en netbeheerders aan oplossingen die ervoor zorgen dat iedereen toegang houdt tot voldoende en betrouwbare stroom – nu en in de toekomst.
Ruimte maken om te bouwen, vernieuwen en verduurzamen
Om woningen te kunnen bouwen, is een aansluiting op het stroomnet noodzakelijk. Bedrijven hebben stroom nodig om te kunnen groeien, vernieuwen en verduurzamen. In Gelderland is het stroomnet vol. Voor bedrijven die een nieuwe of grotere aansluiting willen (groter dan 3 x 80 ampère) geldt op dit moment een wachtlijst. Hierdoor liggen bouwprojecten stil en kunnen bedrijven niet groeien. Dit heeft maatschappelijke impact en remt niet alleen de economie, maar ook de energietransitie. Daarom zoeken we samen met ondernemers, netbeheerders, Rijk en gemeenten naar slimme oplossingen die wél passen binnen de ruimte die er is.
Als provincie hebben we geen stekkers of kabels in handen, maar kunnen we ook wat doen:
- We maken ruimte: bijvoorbeeld door gemeenten te helpen bij ruimtelijke keuzes.
- We sturen bij waar nodig: via onze omgevingsverordening of door het voortouw te nemen bij de vergunningverlening van grote stroomprojecten.
- We investeren: in kennis, samenwerking en innovatieve oplossingen zoals energiehubs en het Nationaal Expertise Centrum Netcongestie.
- We steunen en werken mee aan het uitvoeren van het Actieplan netcongestie Gelderland van netbeheerders Liander en TenneT.
Een betrouwbaar energiesysteem
Met het programma Gelderse Energie Infrastructuur (GEIS) werken we aan een toekomstbestendig energiesysteem door een betere afstemming van vraag, aanbod en opslag van energie. Tevens stimuleren we energiebesparing, bevorderen we duurzame energie opwek en lokale opwek, opslag en gebruik. Dan gaat het ook over warmte, waterstof en groen gas.
Provinciale Staten stelde in december 2024 een beleidskader vast, waarop in januari 2025 het provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMIEK) volgde. Met het beleidskader geven Provinciale Staten richting voor het Gelderse energiesysteem. Begin 2026 volgt het Gelders Programma Energiesysteem, waarin de kaders worden uitgewerkt naar keuzes en maatregelen.
Aan de slag met oplossingen
Veel ondernemers staan voor grote uitdagingen, maar er zijn ook ondernemers die slimme oplossingen hebben. Bijvoorbeeld door machines ’s nachts te laten draaien of laadpalen ’s middags bij veel zon te gebruiken. Of door zelf stroom op te slaan. Samen met ondernemers, netbeheerders en gemeenten brengen we deze oplossingen verder door krachten te bundelen in Connectr Energy Innovation en het Nationaal Expertise Centrum Netcongestie op Cleantech Park Arnhem. Hier komen onderwijs, onderzoek, overheid en bedrijfsleven samen om de energietransitie te versnellen.
Urgentie op korte termijn
Onbeperkt elektriciteit is niet langer vanzelfsprekend. Door de nauwe verbondenheid van de netten in Flevoland, Gelderland en Utrecht leiden overbelastingen in één provincie tot problemen in de andere. Dit geldt ook voor maatregelen om dit te verlichten. Door vertraging in grote uitbreidingsprojecten van het hoogspanningsnet binnen dit gebied blijft de netcongestie langer bestaan. De verwachte oplevering van de netuitbreidingen is verschoven van 2029 naar 2033, en als het tegenzit tot 2035. Als gevolg hiervan worden sinds 2022 aanvragen van grootverbruikers op een wachtrij geplaatst. Er zijn maatregelen nodig om een wachtrij voor huishoudens én ernstige stroomuitval te voorkomen. Daarvoor zet provincie zich samen met netbeheerders in voor het Actieplan netcongestie Gelderland.
Meer informatie
Meer informatie voor inwoners:
