Gedeputeerde Harold Zoet:
We weten nu wat ons te doen staat en willen aan de slag.
Prioriteiten per gebied
De plannen zijn uitgewerkt in 3 deelgebieden met elk hun eigen prioriteiten. In Achterhoek & Liemers gaat het vooral om de aanpak van droogte. In het Rivierengebied zijn de beschikbaarheid van zoetwater en waterveiligheid de grootste opgaven. Bij de Veluwe & Valleien zijn vermindering van stikstofuitstoot, goed toekomstperspectief voor agrarische bedrijven en natuurherstel prioriteit. Gemeenten, waterschappen, land- en tuinbouworganisaties en natuurorganisaties hebben de afgelopen maanden meegedacht over de uitwerking van de plannen.
Onze plannen voor de Veluwe zijn de sleutel om landelijke problemen rondom stikstof en droogte aan te pakken. Dit vraagt wel een forse investering in geld en tijd.
Twee vliegen in één klap
Per gebied is uitgewerkt hoeveel ruimte nodig is om de verschillende doelen te halen. Door maatregelen voor bijvoorbeeld agrarisch natuurbeheer en water te combineren kan dezelfde plek meerdere doelen dienen. Zoet: “We gaan bijvoorbeeld natte hooilanden langs beken aanleggen. Zo slaan we 2 vliegen in 1 klap en op sommige plekken misschien wel 5.”
Stikstofreductie in de landbouw
Gelderland moet de stikstofuitstoot met 7,5 kiloton verlagen. Agrariërs moeten daarom een menukaart met regelingen krijgen voor hun toekomstige ontwikkeling. Ze kunnen hun uitstoot verminderen door te innoveren, te verbreden of te extensiveren. Of ze kunnen hun bedrijf verplaatsen naar een plek met minder stikstofgevoelige natuur in de buurt. Daarbij zal naar schatting 30% van de agrariërs in Gelderland de komende jaren stoppen doordat er geen opvolger is, of omdat ze deelnemen aan een beëindigingsregeling.
Gevolgen voor leefbaarheid en agrariërs
Het landelijk gebied zal door alle maatregelen veranderen. Dit mag niet ten koste gaan van de leefbaarheid. Om een beeld te krijgen van de gevolgen liet de provincie extern onderzoek doen naar het effect van de maatregelen. De prognoses zijn positief, voor agrariërs ligt er een flinke opgave om in te zetten op duurzaamheid. Daar is de provincie samen met de agrarische sector volop mee bezig. Zoet: “We hebben agrariërs hard nodig voor ons landschap, de economie in het landelijk gebied en onze voedselzekerheid.” De provincie laat daarom ook onderzoek doen naar of de voedselzekerheid op peil blijft met de VLGG-maatregelen en andere actuele ontwikkelingen in de wereld.
Duidelijkheid nodig van het Rijk
Juli vorig jaar stuurde Gelderland een eerste voorzet van het VLGG-programma naar de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en vroeg daarbij om voldoende geld en duidelijkheid voor landbouw. Inmiddels heeft Gelderland de plannen verder uitgewerkt, maar er is nog geen duidelijkheid van het Rijk. De minister heeft wel een winstwaarschuwing gegeven over de benodigde 10 miljard. Gelderland werkt daarom de komende tijd het ontwerpprogramma uit met verschillende scenario's gebaseerd op de bijdrage van het Rijk. Daarna wil Gelderland de plannen voorleggen aan inwoners.
Wanneer er minder geld komt, zal de definitieve uitwerking van het VLGG er anders uit komen te zien.
daar is Zoet heel duidelijk over. “Zonder voldoende geld moeten wij doelen prioriteren en mogelijk bijstellen.”
Gelderland vraagt €140 miljoen versnellingsmiddelen
Met het concept ontwerp VLGG stuurt Gelderland ook de verbeterde en aangevulde aanvraag voor de versnellingsmiddelen naar de minister. In juli 2023 diende Gelderland een maatregelenpakket van €42 miljoen in om bossen te verbeteren en de biodiversiteit op het platteland te verbeteren. Bijvoorbeeld door landschapselementen als heggen en poelen aan te leggen (groenblauwe dooradering). Daarnaast wil Gelderland in 16 gebieden waar veel moet gebeuren gebiedsprocessen starten of verder uitvoeren.
Aan de slag
Inmiddels is er meer bekend over de periode waarin het geld uitgegeven moet worden en er kunnen dit jaar meer uitvoeringsprojecten starten dan vorig jaar juli leek. Naast de eerder aangekondigde maatregelen wil Gelderland dit jaar ook starten met verschillende waterprojecten zoals de aanleg van stuwen. Ook wil de provincie een regeling lanceren voor natuurinclusieve landbouw. “De maatregelen voor de Kaderrichtlijnwater kunnen niet wachten, want we moeten de doelen in 2027 al gerealiseerd hebben.” legt Zoet uit. Daarom dient Gelderland in de verbeterde aanvraag daarom voor €140 miljoen aan maatregelen in.
Wat doet Gelderland met de eerdere versnellingsmiddelen?
Dit is de tweede ronde van het ministerie van LNV om geld te verdelen voor versnelde maatregelen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Bij de vorige ronde kreeg Gelderland 240 miljoen. Dit geld wordt gebruikt voor allerlei natuurverbeteringsprojecten. Zo is er bij natuurgebied De Bloemkampen 80 hectare natuur vernat, zijn er waterpoelen hersteld en is op verschillende plekken het weidevogelbeheer verbeterd.
