Op de foto: Festival Sama Nimma op het Mariënburgplein in Nijmegen. Fotograaf: Marcel Krijgsman
In 1942 werd Indonesië bezet door Japan. Het land was toen nog een Nederlandse kolonie. Door deze bezetting kwam er plotseling een einde aan het Nederlandse koloniale bestuur in de regio. Voor veel mensen veranderde het leven ingrijpend, ze werden gevangengezet, als krijgsgevangene meegenomen of gedwongen om zwaar werk te doen. Anderen leefden buiten de kampen, maar ook zij hadden het moeilijk. Ze probeerden te overleven in een situatie met weinig vrijheid en veel onzekerheid.
Einde Japanse bezetting
80 jaar geleden kwam er een einde aan de Japanse bezetting van Nederlands-Indië maar daarmee stopte het geweld niet. De Bersiap-periode en de daaropvolgende ‘politionele acties’ brachten nieuwe golven van gruwelijkheden en talloze slachtoffers met zich mee. De Bersiap-periode betekent letterlijk ’wees paraat’ in het Indonesisch. Deze periode begon in augustus 1945, vlak na de Tweede Wereldoorlog. Indonesië riep toen de onafhankelijkheid uit. Tussen 1947 en 1949 voerde Nederland militaire acties uit in Indonesië, om gebieden terug te krijgen die zich na de oorlog onafhankelijk hadden verklaard. Dit werden de 'politionele acties' genoemd. In deze onrustige tijd was er veel geweld en kwamen duizenden mensen om het leven. Deze gebeurtenissen vormen een onlosmakelijk en pijnlijk onderdeel van onze nationale geschiedenis.
Herdenkingen
Na de oorlog begon de repatriëring van Nederlanders uit Indonesië. Ze gingen terug naar Nederland. Ook vestigden veel Indo’s en Molukkers zich in Gelderland en kwamen terecht in steden, zoals: Arnhem, Apeldoorn, Ede en Nijmegen. Omdat we het belangrijk vinden deze geschiedenis te blijven herdenken worden er in onze provincie veel herdenkingen georganiseerd. Vaak georganiseerd door de Indische gemeenschap in Gelderland.
Herdenkingen in Arnhem en Nijmegen
De stichting monument Sawah Belanda in Arnhem en Stichting Platform Indische Organisaties Nijmegen en omstreken (PION) in Nijmegen organiseerden onderstaande herdenkingen:
Plechtigheid Sint Stevenskerk
Op vrijdag 15 augustus 2025 werd het herdenkingsjaar ’80 jaar Vrijheid’ afgesloten met een grote plechtigheid in de Sint Stevenskerk in Nijmegen. Er waren hoogwaardigheidsbekleders, bekende Nijmegenaren en vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en het maatschappelijk veld aanwezig.
Zij kregen de gelegenheid een krans of bloemstuk te leggen. De kransen werden na de plechtigheid in de kerk door de organisatie naar het herdenkingsmonument bij het gemeentehuis gebracht. Deze plechtigheid werd georganiseerd door stichting PION.
Herdenking bij Sawah Belanda
Op vrijdag 15 augustus 2025 vond om 19.00 uur de 80-jarige herdenking plaats bij het Indisch Monument Sawah Belanda in Arnhem. Het monument Sawah Belanda is al 20 jaar een unieke plek van herdenking en verbondenheid. Het kunstwerk van de zussen Joyce en Marion Bloem vertelt het droevige verhaal van vertrek en aankomst, maar ook van onverzettelijkheid en het vasthouden aan de eigen cultuur. Het herinnert aan de geschiedenis van Indische Nederlanders en hun plek in de Nederlandse samenleving. Na de herdenking werden bloemen gelegd en was er ruimte om na te praten. Deze herdenking werd georganiseerd door stichting monument Sawah Belanda.
Op de foto: Herdenking bij Sawah Belanda. De 1e krans werd gelegd door Stan, de 8-jarige kleinzoon van Danny Wijnveldt. Stan behoort tot de 4e generatie. Fotograaf: Rob Kleering van Beerenbergh
Festival SAMA NIMMA
Op zaterdag 16 augustus 2025 vond op het Mariënburgplein het festival SAMA NIMMA plaats. Het festival werd geopend door Burgemeester Bruls. Dit bijzondere evenement bracht herdenken en vieren samen. Bezoekers genoten van muziek, dans, film, verhalen en lekker eten uit de Nederlands-Indische cultuur. Het programma bood ruimte voor ontmoeting, erkenning en het delen van verhalen met nieuwe generaties. Tegelijk vierden we de kracht en rijkdom van deze gemeenschappen. Dit festival werd georganiseerd door stichting PION.
