Veelgestelde vragen en antwoorden op een rij
Veel gestelde vragen over denkrichting uitwerking stroken
Wat zijn stikstofstroken en waarom zijn ze nodig?
Stikstofstroken zijn zones van 500 meter rond kwetsbare natuurgebieden de Veluwe, de Landgoederen Brummen en 2 gebieden bij Winterswijk, Bekendelle en Willinks Weust. Binnen deze stroken willen we maatregelen nemen om de uitstoot van stikstof te verminderen. Dit is nodig omdat de natuur ernstig onder druk staat door te hoge stikstofneerslag, wat ook de vergunningverlening belemmert. Dat belemmert de bouw van huizen, wegaanleg en bedrijfsuitbreidingen. We hebben een denkrichting voor de maatregelen (regels) in de stroken geformuleerd. Daarover gaan we in gesprek met ondernemers, bedrijven, inwoners en overheden.
Waar vind ik de regels die in de stroken kunnen gaan gelden?
Voor de invulling van de stroken hebben we een denkrichting uitgewerkt, een document van circa 20 pagina's. Hierin staat uitgewerkt aan welke regels voor de verschillende sectoren we denken om de stikstofuitstoot in de stroken te verminderen. Hierover gaan we in gesprek met ondernemers, bedrijven, inwoners en overheden. Over de regels is nog geen besluit genomen, dit is een denkrichting.
Rond welke natuurgebieden komen er stroken?
Er komen stroken rond de Veluwe, de Landgoederen Brummen en in Winterswijk bij Bekendelle en Willinks Weust. Voor de 2 Natura 2000-gebieden bij Winterswijk kijken we wel of het lopende gebiedsproces voldoende stikstofvermindering en natuurherstel oplevert. Als dit zo is, zijn daar geen stikstofstroken nodig.
Wat is het doel van dit beleid?
Het doel is een forse reductie van stikstofuitstoot (60% á 70%) binnen de stroken ten opzichte van 2018. Dit draagt bij aan natuurherstel en maakt het op termijn weer mogelijk om natuurvergunningen te verlenen voor bijvoorbeeld woningbouw en bedrijfsuitbreidingen. Het is onderdeel van een grotere aanpak voor stikstof. Want er is meer nodig dan alleen stikstofreductie in deze stroken. In heel Gelderland moeten we de stikstofuitstoot verminderen en de natuur herstellen.
Wie krijgen te maken met de regels in de stikstofstroken?
Bedrijven, agrariërs, maatschappelijke instellingen, bewoners en overheden binnen de stroken krijgen te maken met strengere regels. Voor elke sector overwegen we specifieke maatregelen en ondersteuningsmogelijkheden. Dus wat er nodig is om hen te helpen de stikstofuitstoot te verminderen.
Wat zijn de belangrijkste ideeën voor maatregelen voor agrariërs?
We overwegen onder meer de volgende maatregelen:
- Emissienormen per dierplaats en per hectare
- Verplichting tot gebruik van Beste Beschikbare Technieken (BBT)
- Verbod op kunstmest en beperking van drijfmest
- Intensiveren van toezicht en handhaving
- Aanscherping van regels voor extern salderen
Meer toelichting en andere maatregelen vind je in het document met de denkrichting (circa 20 pagina's, met per sector een hoofdstuk).
Wat zijn de belangrijkste ideeën voor bedrijven en maatschappelijke instellingen?
We overwegen onder meer de volgende maatregelen:
- Stoppen van enkele industriële piekbelasters
- Intensiveren van toezicht en handhaving
- Emissienormen voor stookketels
- Gasgebruik met 35% reduceren
- Emissie loze mobiele werktuigen
Meer toelichting en andere maatregelen vind je in het document met de denkrichting (circa 20 pagina's, met per sector een hoofdstuk).
Wat betekent dit voor mobiliteit in de stroken?
We overwegen onder meer de volgende maatregelen:
- Verduurzaming van woon-werkverkeer
- Elektrificatie van wagenparken
- Stimuleren van fiets en openbaar vervoer
- Lagere snelheden in de nacht op snelwegen
Meer toelichting en andere maatregelen vind je in het document met de denkrichting (circa 20 pagina's, met ook een hoofdstuk over mobiliteit).
Wat betekent het voor inwoners?
Vanuit de verschillende sectoren kan het onderstaande betekenen voor gemeenten en inwoners.
Wonen en bouwen
Er mogen nog steeds woningen gebouwd en uitgebouwd worden als er stikstofarm gebouwd wordt. Er komen geen verplichte maatregelen voor het verduurzamen van bestaande woningen. We gaan wel kijken of het mogelijk en effectief is om dit te stimuleren via subsidies en leningen.
Er komt geen verbod op kleine huishoudelijke uitstoot zoals barbecues, grasmaaiers of tuinbemesting, omdat de impact op stikstofreductie gering is. Er zijn geen plannen voor een verbod op houtstook.
Mobiliteit
Een verlaging in de nachturen van de snelheid op de vele snelwegen door het gebied (van 120 naar 100 kilometer per uur, net als overdag) gaat bijdragen aan minder uitstoot door verkeer. We willen dit aan de Rijksoverheid vragen. Werkgevers in de strook gaan we mogelijk verplichten om te werken aan duurzamer woon-werkverkeer van werknemers. Ook verkennen we of meer laadpunten voor elektrisch vervoer gaan helpen en wat we kunnen doen om gebruik van de fiets en het openbaar vervoer te stimuleren.
Vallen de natuurgebieden zelf bij Winterswijk, Brummen en op de Veluwe ook onder deze regels?
Het besluit over de vraag of deze regels ook in de natuurgebieden zelf gelden, nemen we begin 2026, na de participatie. Voor nu gaat de participatie over mogelijke regels voor stikstofreductie binnen de stroken. Logisch zou zijn dat de regels in de natuur (Natura 2000) zeker zo streng zijn als daarbuiten (in de stroken).
Worden de stroken nu ook natuur?
Het beleid voor de stroken gaat niet over het uitbreiden van het gebied dat als Natura 2000 is aangewezen, dat is echt wat anders. De stroken worden geen natuur, er blijven volop mogelijkheden om te leven en te ondernemen.
Wat is het ondersteunend beleid?
Wij kijken welke mogelijkheden wij hebben om bedrijven, ondernemers, overheden en inwoners te ondersteunen om aan de regels in de stroken te kunnen voldoen met onder andere:
- Subsidies en nadeelcompensatie
- Procesbegeleiding en kennisdeling
- Specifieke regelingen voor innovatie, verplaatsing of stoppen van bedrijven
- Ondersteuning bij verduurzaming van woningen en mobiliteit
Hoe kan ik mijn mening geven over dit beleid?
Vooral in september en oktober 2025 loopt het participatietraject. We nodigen betrokkenen uit om mee te denken over de uitvoerbaarheid van de regels en het ondersteunende beleid. Zijn de regels uit te voeren en wat is er nodig om aan de regels te kunnen voldoen? Alle ideeën en suggesties nemen we mee in de verdere uitwerking van de stroken en de uiteindelijke besluitvorming.
Daarnaast komen er persoonlijke aanspreekpunten voor agrariërs en andere bedrijven. Die desgewenst bij de ondernemers thuis komen voor een gesprek. Verder zetten we onze gesprekken voort met overheden en vertegenwoordigers uit de verschillende sectoren.
Houdt u deze pagina in de gaten voor meer informatie over wanneer we waar bijeenkomsten organiseren en voor wie precies. We werken dit in juli en augustus concreet uit. Als u nu al ideeën en vragen hebt, vindt u op deze pagina ook meer informatie over waar u hiervoor in de zomerperiode terecht kunt.
Waarom gaat dit proces zo snel?
Gelderland zit op slot. Dus de urgentie is hoog om hier met tempo aan te werken. Daarnaast hebben we te maken met het proces van de actualisatie van de Omgevingsverordening. Dat moet afgerond zijn in oktober 2026, vanwege de beperkte looptijd (anderhalf jaar) van het voorbereidingsbesluit dat al genomen is. Hiervoor moeten we een aantal belangrijke stappen doorlopen, die tijd kosten. Zoals een formeel inspraaktraject vlak voor de actualisatie. En besluitvorming door Gedeputeerde Staten en daarna Provinciale Staten. Het voorbereiden van voorstellen daarvoor. En we willen een participatieproces doorlopen. Ook de input daaruit moeten we verwerken. Al deze stappen nemen de nodige tijd in beslag. Bekijk de planning op onze webpagina.
Wanneer gaan de regels in?
De regels worden naar verwachting deels in oktober 2026 van kracht, na besluitvorming en een zienswijzeprocedure. Een deel van de regels gaat waarschijnlijk ook pas in in 2030 of 2035, dat moeten we nog bepalen. We nemen de regels op in de Omgevingsverordening en zetten zo nodig ook andere (juridische) instrumenten in zoals beleidsregels, verkeersbesluiten en maatwerkvoorschriften.
Hoe verhoudt dit zich tot het voorbereidingsbesluit?
In april 2025 hebben we het zogenoemde voorbereidingsbesluit genomen. We leggen hiermee binnen een bepaalde periode alle ontwikkelingen in het gebied stil. Het gaat dan om de Natura 2000 – gebieden Veluwe, Landgoederen Brummen, de twee gebieden bij Winterswijk (Bekendelle en Willinks Weust) én de stroken van 500 meter erom heen. Dit heeft als doel om in alle rust de regels voor de stroken te kunnen uitwerken én om te voorkomen dat er nu ontwikkelingen gebeuren in het gebied die we later moeten terugdraaien omdat ze straks niet voldoen aan de nieuwe regels die hier gelden. Er gelden enkele uitzonderingen. Op deze webpagina vind je meer informatie over het voorbereidingsbesluit.
Nu gaan we de regels voor de stroken en de Natura 2000 – gebieden uitwerken. En erover in gesprek met de betrokkenen. Deze nieuwe regels leggen we straks (okt 2026) vast in de Omgevingsverordening. Dan komt het voorbereidingsbesluit te vervallen en gelden deze nieuwe regels.
De 500 meter grens loopt dwars door mijn bedrijf, grond, woning of gebouw heen. Valt dit nu binnen of buiten de strook?
Voor bedrijven en gebouwen gaan we uit van de emissiepunten, bijvoorbeeld schoorstenen. Als meer dan de helft van de totale uitstoot komt uit emissiepunten die binnen de strook liggen, dan gelden de regels van de strook voor het hele bedrijf.
Voor landbouwgrond geldt dat als minstens de helft van het kadastrale perceel binnen de 500 meter grens, dan moet het hele perceel voldoen aan de regels van de strook. Zie ook hoofdstuk 2 in het document met de denkrichting voor meer toelichting hierop.
Waarom komen er stroken rond specifiek deze 4 Natura 2000 – gebieden?
Niet alle natuur is even stikstofgevoelig, dat verschilt per gebied. In deze gebieden is de meeste stikstofgevoelige natuur aanwezig. Door te werken met stikstofarme stroken bij juist deze natuurgebieden, maken we de meeste impact qua natuurherstel als we de stikstofuitstoot hier verminderen.
Jullie stellen dat iedere sector moet bijdragen, wat betekent dat?
Industrie, bedrijven, landbouw, maatschappelijke instellingen, recreatieondernemers, verkeer en inwoners moeten allemaal bijdragen aan de vermindering van stikstofuitstoot in de stroken. Wij leggen de verantwoordelijkheid voor stikstofreductie niet bij één sector neer. We hebben voor elke groep gekeken hoe ze kunnen bijdragen en daar regels voor geformuleerd. De ene regel zal meer impact hebben dan de andere. Het gaat erom dat iedere sector een steentje bijdraagt aan het grotere geheel.
Vragen en antwoorden over de gevolgen van de uitspraken
Wat speelt er nu rondom stikstof?
De Raad van State en rechtbank Den Haag hebben relatief kort na elkaar 2 stikstof-gerelateerde gerechtelijke uitspraken gedaan. En daarmee een signaal afgegeven aan overheden. Doe meer aan natuurherstel.
Waar ging de Raad van State-uitspraak over?
Nederlands hoogste rechtsorgaan stelt dat met terugwerkende kracht (tot 5 jaar terug) alsnog een natuurvergunning nodig is, voor het gebruik van intern salderen. Tot voor kort mocht een ondernemer de stikstof die al eerder vergund was, wegstrepen tegen de toekomstige stikstof-emissie die ontstaat bij bijvoorbeeld uitbreiding. Dat mocht tot 18 december 2024 zonder vergunning. Nu moeten overheden alsnog een vergunning afgeven voor het gebruik van intern salderen.
Waar ging die Greenpeace-uitspraak over?
De rechtszaak was door de milieuorganisatie aangespannen tegen de Staat over het uitblijven van voldoende maatregelen die de stikstofuitstoot moeten verlagen voor de meest kwetsbare natuur in Nederland. De rechter gaf Greenpeace gelijk.
Wat betekenen deze vonnissen voor provincie Gelderland?
Het 'Greenpeace-vonnis' betekent dat Den Haag zich moet inspannen om stikstofmaatregelen te nemen voor de meest kwetsbare natuur, met het oog op 2030. De Raad van State-uitspraak - kort door de bocht - raakt Gelderland directer. Provincies (en gemeenten) moeten meer doen aan natuurherstel.
Wat gaat Gelderland nu doen?
Gelderland werkt aan de brede versnellingsaanpak stikstof. Onderdeel daarvan is nu een zonering uit te werken met maatregelen rondom stikstofgevoelige habitats in de Natura 2000-gebieden. Het gaat behalve om nieuwe regels ook om stimulerende maatregelen, om aan die regels te kunnen voldoen. De provincie wil met deze inzet natuur herstellen en daarmee ook ruimte creëren voor vergunningen voor toekomstige ontwikkelingen. Denk aan woningbouw, wegen en evenementen.
Voor welke subsidieregelingen heeft de uitspraak gevolgen en wat zijn die gevolgen?
De uitspraak van de Raad van State kan gevolgen hebben voor subsidieactiviteiten en – projecten die stikstofneerslag veroorzaken op natuurgebieden. Voordat subsidieactiviteiten kunnen starten, is er mogelijk een natuurvergunning nodig. De behandeling van de subsidieaanvragen kan daardoor mogelijk langer duren.
We adviseren om eerst een inschatting te maken van vergunningen die nodig zijn voordat u een subsidieaanvraag indient. Eén van de volgende documenten is nodig om subsidie te kunnen verlenen als bij activiteiten stikstofneerslag vrijkomt:
- Een natuurvergunning voor uw activiteiten (bijv. meerjarige vergunning, vergunning voor de beoogde situatie of de activiteiten zijn opgenomen in een vergunning (bijv. uitvoeren van jaarlijks onderhoud).
- Een AERIUS-berekening waaruit blijkt dat uw activiteiten geen stikstofneerslag veroorzaken op kwetsbare natuur. Dit kan bijvoorbeeld door het inzetten van emmissieloze apparatuur en machines. De AERIUS-berekening kunt u maken met de AERIUS Calculator. Dit is een rekeninstrument voor de vaststelling van de omvang van stikstofdepositie op een voor stikstof gevoelige habitat in een Natura 2000-gebied. Deze AERIUS-berekening is beschikbaar op www.aerius.nl.
- Een ecologische voortoets. Als er wel sprake is van depositie op kwetsbare natuur dan kunt u een ecologische voortoets laten uitvoeren waarbij significant negatieve effecten van stikstofdepositie op kwetsbare natuur kunnen worden uitgesloten.
Voor onderstaande subsidieregelingen verwachten we dat er een vergunning nodig voor activiteiten binnen de regeling. We weten alleen nog niet wat de gevolgen precies gaan zijn. Dat zoeken we momenteel uit.
- Biodiversiteit en landschap
- Verplaatsing landbouwbedrijven ten behoeve van Gelders Natuurnetwerk
- Inrichting van het Gelders Natuurnetwerk
- Functieverandering Gelders Natuurnetwerk
- Revitailisering en omvorming bos
- Grootschalige maatregelen hoofdfietsnet
- Alternatieve verblijfplaatsen vleermuizen
- Bereikbare bushaltes
- Eenvoudige maatregelen fietsveiligheid
- Kruisingen en fietsoversteken
- Deelmobiliteitshubs Groene Metropoolregio
- Toekomstbestendig erfgoed
- Steengoed benutten - Steengoed Realiseren
- Natuurlijk sneller bouwen
- Toekomstbestendige bedrijventerreinen Realisatie fysieke maatregelen
- Aanleg agroforestry
- Gebiedsgerichte beëindiging veehouderijen
- Innovatie en modernisering stikstof
- Investeringen in bewezen stikstofreducerende maatregelen in stalsystemen door PAS-melders
- Managementmaatregelen melkveehouderij
- Stikstofreductie door verplaatsing veehouderij
- Stikstofreductie via aanpassing van veehouderijen
Vragen en antwoorden over zonering
Wat zijn de criteria binnen de zonering?
De zonering wordt op dit moment uitgewerkt. De komende tijd zal het duidelijk moeten worden welke criteria zullen gaan gelden binnen de zonering.
Wat wordt er bedoeld met stikstofgevoelige habitats?
Een habitattype is een bepaald type ecosysteem: op het land of in het water, met kenmerkende dier- en plant-soorten. In dit dossier bedoelen we hiermee dat habitat-typen bepaalde, stikstofgevoelige planten zijn.
Wat betekent de zonering nou voor PAS-melders?
De zonering vormt een onderdeel van een breed pakket van maatregelen waarmee wordt gewerkt aan natuurherstel en stikstofvermindering. Uiteindelijk maakt het totaal daarmee naar onze verwachting ruimte vrij voor vergunningverlening en dus ook voor PAS-melders.
Welke organisaties gaat de zonering aan?
Alle bedrijven en sectoren - binnen de toekomstige zones - die momenteel stikstof uitstoten. Daarmee beperkt deze aanpak zich niet tot slechts de boerensector. De zonering heeft dus ook consequenties voor andere sectoren zoals industrie, mobiliteit, woningbouw, energie
Moeten bedrijven binnen de zonering hier aan meewerken?
Binnen de toekomstige zones moeten bedrijven en sectoren bijdragen aan natuurherstel en vermindering van stikstofuitstoot. De provincie wil ondernemers daarbij wel helpen. Via financiering, advies of verplaatsing bijvoorbeeld. Met name de aankomende 5 jaar. Bedrijven krijgen 10 jaar de tijd om toe te werken naar de gewenste uitstoot. Uiteindelijk - als de doelstellingen niet worden gehaald - zal de provincie handhavend moeten optreden.
Wat wil Gelderland hiermee bereiken?
Uit de verschillende uitspraken blijkt dat we moeten inzetten op natuurherstel om ontwikkelingen mogelijk te houden. Tot die tijd zit de provincie voor ontwikkeling waarbij niet substantiëel gereduceerd kan worden, vergunning-technisch op slot.
De 1e forse stap is nu gezet, wanneer zijn we weer van het slot?
Deze zonering is een 1e goede stap. En maakt onderdeel uit van een nog verder samen te stellen breed pakket (te borgen) maatregelen. Maar de zonering is niet dé oplossing: Gelderland gaat ook verder met de versnelde aanpak stikstof. De provincie rekent daarbij op aanvullende maatregelen van het Rijk. Een breed (geborgd) pakket van verschillende maatregelen waarmee alle overheden toewerken naar natuurherstel. Voorlopig is deze vraag niet te beantwoorden.
Vragen en antwoorden over vergunningverlening voor ondernemers en initiatiefnemers
Welke evenementen kunnen dit jaar doorgaan?
De uitspraak van de Raad van State van 18 december raakt ook de organisatie van evenementen met stikstofuitstoot vlakbij kwetsbare Natura 2000 - gebieden. Bijvoorbeeld evenementen die gebruik maken van aggregaten voor stroom of extra inzet parkeerplaatsen.
De provincie ziet mogelijkheden om een aantal evenementen onder de zogenoemde overgangsregeling van 5 jaar toe te staan. Deze overgangsregeling geeft aan dat we niet hoeven te handhaven tegen projecten die afgelopen 5 jaar met intern salderen zijn gestart en die niet wijzigen. Dit geldt ook voor (niet gewijzigde) evenementen. Evenementen die niet nieuw zijn, afgelopen 5 jaar zijn georganiseerd en niet wijzigen in 2025 kunnen wellicht dit jaar wel plaatsvinden. We willen dit per geval bekijken en beoordelen. Voor evenementen die gewijzigd zijn of dit jaar voor het eerst georganiseerd worden, willen we kijken of die door kunnen gaan (bij geen stikstofuitstoot) en of ze een natuurvergunning nodig hebben (bij stikstofuitstoot).
We vragen organisatoren hiervoor tijdig gegevens aan te leveren. Welke gegevens we nodig hebben, kunnen organisatoren opvragen via het Provincieloket.
Wanneer is mijn project vergunningplichtig?
Een project is vergunningplichtig wanneer negatieve effecten op een Natura 2000-gebied niet op voorhand kunnen worden uitgesloten. In de praktijk bepalen we dit door middel van een AERIUS-berekening van het beoogde project. Daarmee berekenen we hoeveel stikstof op een Natura 2000-gebied terechtkomt door het project.
Als de uitkomst van de AERIUS-berekening 0,00 mol/ha/jaar is, kunnen negatieve effecten op voorhand worden uitgesloten. Is de uitkomst van de AERIUS-berekening van het beoogde project hoger dan 0,00 mol/ha/jaar, dan kunnen negatieve effecten niet worden uitgesloten en dient u een vergunning aan te vragen.
AERIUS-berekening = Een berekening uitgevoerd met AERIUS Calculator, waarmee de stikstofuitstoot van een project wordt bepaald. Deze berekent hoeveel van die stikstof terechtkomt op Natura 2000-gebieden. De overheid gebruikt deze berekening om te beoordelen of een vergunning nodig is. Het gaat hierbij om een berekening van enkel de beoogde situatie.
Mijn project zorgt voor een kleine, tijdelijke stikstofneerslag op een Natura 2000-gebied. Mag het project dan toch doorgaan?
Bij tijdelijke en (zeer) beperkte stikstofneerslag kan een ecologisch deskundig bureau met een ecologische voortoets mogelijk al vaststellen dat er geen significante effecten zijn. Een vergunning aanvragen is dan niet nodig. Als u jaarlijks en op permanente basisactiviteiten uitvoert die leiden tot een (zeer) kleine neerslag van stikstof op een stikstofgevoelig Natura 2000-gebied, kan in uitzonderlijke gevallen worden vastgesteld dat er geen significante gevolgen optreden. Ook dit moet worden onderbouwd met een ecologische beoordeling. Omdat in deze situaties vaak aanvullend en diepgaand onderzoek nodig is op de projectlocatie, vindt de provincie dat er in deze situaties bijna altijd een gedegen (passende) beoordeling nodig is. Vervolgens moet een aanvraag voor een Natura 2000-activiteit ingediend worden.
Kan mijn project, waarbij intern salderen is toegepast, wel doorgaan als blijkt dat het geen gevolgen heeft voor de natuur?
Als een beoogd project geen gevolgen heeft (depositie van 0,00 mol/ha/jaar), zonder dat daarbij intern of extern salderen wordt toegepast, is er geen vergunningplicht en kan het project uitgevoerd worden. Dit komt in de praktijk niet vaak voor.
Moet ik voor mijn aanvraag, waarbij ik intern en/of extern salderen gebruik, voldoen aan het additionaliteitsvereiste?
Sinds de uitspraak van de Raad van State op 18 december 2024 moet zowel bij intern als extern salderen worden voldaan aan het additionaliteitsvereiste. Dat betekent dat er eerst moet worden beoordeeld of de stikstofruimte uit de bestaande vergunning niet al nodig is voor herstel van de natuur.
Wie onderbouwt/beoordeelt of mijn aanvraag voldoet aan het additionaliteitsvereiste: de initiatiefnemer of het bevoegd gezag?
De provincie onderbouwt/beoordeelt of er aan het additionaliteitsvereiste wordt voldaan. Het staat de initiatiefnemer echter vrij om zelf een additionaliteitstoets toe te voegen aan de aanvraag.
Hoever is de provincie met het onderbouwen van het additionaliteitsvereiste?
Op dit moment kunnen we de additionaliteit moeilijk of niet onderbouwen, omdat de natuur er in de meeste gebieden (zoals de Veluwe) niet goed voorstaat. De provincie is bezig met het opstellen en uitwerken van een geborgd (wettelijk vastgelegd) pakket aan maatregelen, waarmee straks de additionaliteit wel onderbouwd kan worden. Dit pakket moet zowel natuurherstel bevorderen als een continue daling van stikstofuitstoot garanderen. Het is nog onduidelijk wanneer dit pakket aan maatregelen er zal komen. In de tussentijd willen we met de reductieverplichting in de nieuwe beleidsregels in ieder geval de ontwikkelingen waarbij alvast de noodzakelijke stikstofreductie kan worden gerealiseerd, vergunnen.
Kan mijn project worden vergund als uit de additionaliteitstoets blijkt dat het niet nodig is dat de stikstofruimte naar natuurherstel gaat?
In de meeste gebieden staat de natuur er op dit moment niet goed voor. Voor projecten die effect hebben op deze gebieden kunnen we het additionaliteitsvereiste niet goed onderbouwen. In een paar gebieden (zoals een gedeelte van de Rijntakken), staat de natuur er redelijk goed voor. Als een project bijvoorbeeld alleen effect heeft op dat gedeelte en verder voldoet aan de voorwaarden, hoeft een project niet te voldoen aan de reductieverplichting zoals in de beleidsregels is opgenomen.
Heeft provincie Gelderland per gemeente inzichtelijk bij welke projecten intern salderen is toegepast en waarbij de uitspraak van de Raad van State van toepassing is?
Op dit moment hebben wij helaas (nog) geen overzicht van alle projecten per gemeente waarop de uitspraak van toepassing is. Het opvragen van deze gegevens per gemeente vraagt veel tijd en zal bovendien leiden tot een onderschatting van het aantal getroffen bedrijven. Onze prioriteit ligt daarom momenteel bij het zoeken naar oplossingen, zodat we onze inspanningen daar optimaal op kunnen inzetten.
Alle genomen besluiten, inclusief positieve weigeringen, sturen we naar de betreffende gemeente en publiceren we op overheid.nl. Op basis van deze informatie kan de gemeente mogelijk zelf sneller een volledig overzicht samenstellen.
Vragen en antwoorden over voorbereidingsbesluit
Wat betekent het voorbereidingsbesluit voor inwoners
Het voorbereidingsbesluit heeft alleen effect op inwoners, ondernemers en overheden die nieuwe activiteiten uitvoeren waar een natuurvergunning voor nodig is. Dit betekent dat het aanvragen van een vergunning voor bijvoorbeeld een dakkapel gewoon kan blijven doorgaan bij uw gemeente.
Provincies hebben de taak om de kwetsbare natuur in Natura 2000 – gebieden te beschermen. Daarom moeten bedrijven en ondernemers en initiatiefnemers van activiteiten die stikstof uitstoten en die neerslaat op de kwetsbare natuur natuurvergunningen aanvragen bij de provincie. De provincie beoordeelt dan of ze een dergelijke vergunning kan afgeven.
Wat betekent het voorbereidingsbesluit voor ondernemers
Voor ondernemers binnen de stroken van 500 meter, die een natuurvergunning nodig hebben, heeft dit voorbereidingsbesluit effect. Nieuwe activiteiten zijn de komende 1,5 jaar niet toegestaan. Bestaande activiteiten mogen doorgaan als er geen veranderingen zijn ten opzichte van vorig jaar.
Waarom is er gekozen voor een strook van 500 meter?
Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam (UvA) blijkt dat er een verband is in de eerste 500 meter rondom een emissiebron – bijvoorbeeld een onderneming of activiteit - en bijbehorende neerslag van stikstof. Buiten het gebied met een straal van 500 meter slaat ook stikstof neer, maar op deze afstand is een individueel bedrijf niet langer aan te wijzen als de belangrijkste bron. Stikstof dat hier neerslaat is hoofdzakelijk afkomstig uit de zogenoemde stikstofdeken. Dit is afkomstig van het totaal van bronnen (landbouw, industrie, wegverkeer, etc.) die soms wel tientallen kilometers verderop kunnen liggen en die samen een ‘deken’ van stikstof in de lucht vormen.
De bijdrage van één specifiek bedrijf buiten de 500 meter cirkel is laag ten opzichte van de rest van de bronnen in de deken. Daarom wordt buiten de 500 meter strook gekozen voor een algemeen beleid, gericht op het verlagen van deze stikstofdeken. Tegelijkertijd zou een strook van minder dan 500 meter een belangrijk gedeelte van de directe depositie niet meenemen en daarmee tot een lager doelbereik leiden.
Het is dus effectief om de stikstofemissie dicht bij natuurgebieden sterk te verminderen. Daarom besloten we voor een significante strook van 500 meter te kiezen, en de rest van de opgave met een breed pakket aan maatregelen op te lossen. Kiezen we voor een kleinere zone, dan wordt het effect van de aanpak minder effectief. Tegelijk gaat het ook om een maatschappelijke afweging: hoe groter de zone, hoe meer mensen last krijgen van strengere regels, maar hoe groter ook het effect.
Hoe zit het met het verschil qua breedte van de stroken tussen provincie en ministerie?
Er zijn nieuwsberichten verschenen dat in Den Haag een strookbreedte van 250 meter besproken is bij de ministeriële commissie Economie en Natuurherstel. Hierover zijn echter nog geen besluiten genomen. Het is daarom prematuur hierop te reageren. We spreken wel regelmatig met betrokkenen bij de ministeriële commissie om tot goede afstemming van het stikstofbeleid te komen.
Wat zijn geborgde maatregelen en wie bepaalt dat?
Geborgde maatregelen zijn maatregelen gericht op herstel van Natura 2000 natuur waarvan de uitvoering en het effect redelijkerwijs zeker is. Dat betekent dat de maatregelen:
- Juridisch zijn verankerd in wet- en regelgeving of beleidskaders, zoals bijvoorbeeld in het Natura 2000 beheerplan, de Gelderse versnellingsaanpak Stikstof of in landelijk beleid.
- Het verwachtte effect van de maatregelen voldoende onderbouwd is.
Geborgde maatregelen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit bewezen innovaties om stikstofemissie te verminderen, het sluiten van kringlopen op bedrijven of uit hydrologische herstelmaatregelen in en om natuurgebieden.
Waarom kunnen we de N2000 gebieden niet afschaffen in Gelderland?
Onze Natura 2000 gebieden maken onderdeel uit van een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. In deze Natura 2000-gebieden worden bepaalde dieren, planten en hun natuurlijke leefomgeving beschermd om de biodiversiteit in Europa te behouden. Ook in Gelderland willen we onze bijzondere natuur behouden en beschermen. Daarmee gaan we zorgvuldig om met onze eigen biodiversiteit, maar zorgen daarbij ook voor een prettige leefomgeving om te wonen, te werken en om te recreëren. Ook komen veel toeristen naar Gelderland om hun vakantie in onze bijzondere natuurgebieden door te brengen.
De aanwijzing van de Natura 2000 gebieden is de landelijke invulling van de Vogel- en Habitatrichtlijn. Nederland heeft – net als alle andere EU-lidstaten de belangrijkste natuurgebieden aangewezen als Natura 2000 gebied. De aanwijzing en bescherming van deze gebieden is vastgelegd in landelijke en Europese regelgeving. Het afschaffen van de gebieden is in strijd met Europese regelgeving.
Wat is de werking van de voorbeschermingsregels ten opzichte van het beoordelingskader voor Natura 2000 activiteiten in het kader van de Omgevingswet (natuurwetgeving)?
Het voorbereidingsbesluit geldt als een aanvullend ruimtelijk beschermingsinstrument dat vooruitloopt op een wijziging van de Omgevingsverordening Gelderland. De voorbeschermingsregels in Hoofdstuk 4a gelden in het beperkingengebied stikstofemissie (begrensd op 500 meter rondom stikstofgevoelige habitattypen in 4 Natura 2000-gebieden) en zijn bedoeld om te voorkomen dat nieuwe stikstofemitterende activiteiten worden toegestaan die de toekomstige verordening zouden doorkruisen.
De voorbeschermingsregels vormen een extra ruimtelijk spoor naast het natuurspoor. De jurisprudentie van de Afdeling (zoals de Rendac/Amercentrale-uitspraak) over intern salderen en vergunningplicht op grond van artikel 2.8 van de Omgevingswet geldt onverkort, zowel binnen als buiten het beperkingengebied. Dat betekent dat er soms sprake is van een dubbele toetsing en verplichting:
- een vergunning- of meldplicht op grond van de voorbeschermingsregels, én
- een natuurvergunningplicht als volgt dat significante effecten op Natura 2000-gebieden niet zijn uit te sluiten.
In beginsel geldt binnen het beperkingengebied een verbod op stikstofdepositie zonder omgevingsvergunning (artikel 4a.3). Alleen als sprake is van 1 van de 5 uitzonderingsgevallen in artikel 4a.5 (zoals herstelmaatregelen, beëindigingsregelingen, ≥70% emissiereductie, of tijdelijke activiteiten van maximaal 18 maanden), volstaat een melding. Bij zo’n melding vervalt de vergunningplicht uit artikel 4a.3 en 4a.4. Echter, ook bij een melding onder artikel 4a.5 kan nog steeds een natuurvergunning nodig zijn, als significant negatieve effecten op Natura 2000-gebieden niet uitgesloten kunnen worden.
Waar geldt het voorbereidingsbesluit?
In de stroken van 500 meter (in en) rondom de Natura 2000 - gebieden De Veluwe, Landgoederen Brummen, Bekendelle en Willinks Weust.
De stroken van 500 meter (in en) rondom de Natura 2000 - gebieden De Veluwe, Landgoederen Brummen, Bekendelle en Willinks Weust - Wat mag er niet in deze stroken?
Ondernemers en initiatiefnemers van activiteiten mogen niet uitbreiden of nieuwe activiteiten uitvoeren die stikstofuitstoot veroorzaken. Een natuurvergunning wijziging is ook een uitbreiding.
Waarom en hoe lang geldt dit voorbereidingsbesluit?
Dit voorbereidingsbesluit geldt 1,5 jaar (vanaf april 2025) en heeft als doel om activiteiten te voorkomen die straks in strijd zijn met de nieuwe regels die hier gaan gelden. In deze stroken willen we de komende tien jaar de uitstoot van stikstof verminderen met 60-70%. Dat is nodig om de natuur te herstellen zodat we weer vergunningen kunnen verlenen voor het bouwen van woningen, veilige wegen en uitbreiding van bedrijven.
Geldt er een overgangsrecht?
Ja. Voor de volgende situaties gelden de regels niet:
- Bedrijven en initiatiefnemers die al een volledige aanvraag voor een vergunning hebben ingediend
- Bedrijven en initiatiefnemers die een voor de activiteit nodige melding hebben gedaan bij de overheid
- Als er al een wijziging van het omgevingsplan ter inzage lag voor de activiteit
Welke uitzonderingen zijn er?
- Activiteiten van defensie
- Verbeteren van verkeersveiligheid
- Bescherming van de volksgezondheid
- Zorgen voor schoon drinkwater
Daarnaast zijn er activiteiten die niet verboden zijn, maar je wel moet melden via het omgevingsloket:
- Activiteiten voor beheer of herstel van de natuur (zoals bomen planten of natuur beschermen)
- Activiteiten uit een natuurbeheerplan of uit een besluit van de provincie
- Activiteiten die horen bij een landelijke beëindigingsregeling (zoals stoppen met een veehouderij)
- Activiteiten die zorgen voor minstens 70% minder stikstof dan in 2018
- Tijdelijke activiteiten van maximaal 1,5 jaar
Let op: Ook als je een melding doet, kan het zijn dat je nog een aparte natuurvergunning nodig hebt voor een Natura 2000-activiteit.
Is er een korte samenvatting of uitleg van het voorbereidingsbesluit stikstof Gelderland?
Ja. Lees hierover meer op de pagina 'Korte uitleg voorbereidingsbesluit stikstof Gelderland'.
Veel gestelde vragen bij GS besluit over beleidsregels salderen
Wat betekenen de nieuwe beleidsregels voor lopende aanvragen en procedures?
Lopende aanvragen vallen nog onder de oude regels. Maar let op: het is onzeker of op basis van die oude regels nog sterke (juridisch houdbare) vergunningen kunnen worden verleend. Daarom worden deze aanvragen voorlopig nog niet toegekend.
Als je als aanvrager kunt aantonen dat je voldoet aan de nieuwe beleidsregels, dan kan je aanvraag wél op basis van die nieuwe regels worden goedgekeurd.
Wat betekenen de nieuwe beleidsregels voor ondernemers die eerder intern salderen hebben toegepast?
Voor bedrijven die in het verleden intern salderen hebben gebruikt, verandert er op dit moment niets. De nieuwe regels gelden nog niet met terugwerkende kracht.
Maar: als zo’n bedrijf nu een vergunning wil aanvragen en voldoet aan de nieuwe regels, dan kan die vergunning gewoon worden verleend.
Wat als je als ondernemers een nieuwe activiteit wil starten die stikstof uitstoot?
Wil je een nieuwe activiteit beginnen die stikstof uitstoot, en wil je daarvoor intern of extern salderen inzetten? Dan moet je voldoen aan de nieuwe beleidsregels.
Dat betekent concreet: je moet zorgen voor een stikstofreductie van minimaal 35%.
Wat als je als ondernemer een bestaande activiteit op zijn bedrijf wil wijzigen?
Als je een activiteit op je bedrijf wilt aanpassen die stikstof uitstoot, dan moet je hele activiteit opnieuw worden beoordeeld. Veroorzaakt het gehele project inclusief de wijziging stikstofneerslag op natuurgebieden? Dan moet je een maatregel nemen om die uitstoot te compenseren. Je moet dan voldoen aan de nieuwe regels, waaronder een verplichte stikstofreductie van 35%.
Uitzondering: als de wijziging noodzakelijk is om je bedrijf draaiende te houden (bijvoorbeeld het vervangen van een gebouw dat op instorten staat), dan geldt die 35%-reductie niet.
Wat als je als inwoners je woning wilt uitbreiden of aanpassen met bijvoorbeeld een uitbouw of dakkapel?
Als de uitbreiding stikstofuitstoot veroorzaakt met een stikstofdepositie als gevolg, heb je een natuurvergunning nodig. In de praktijk is dat meestal niet nodig, zeker als je woning een paar kilometer van een natuurgebied ligt.
Gebruik je elektrisch gereedschap tijdens de bouw? Dan voorkom je vaak al stikstofuitstoot. Is er toch uitstoot die niet te vermijden is? Dan geldt een uitzondering op de 35%-reductie voor tijdelijke activiteiten, zolang je een andere stikstofbron permanent stopt (bijvoorbeeld een oude houtkachel).
Wat betekent het voor het organiseren van evenementen?
Voor tijdelijke activiteiten zoals evenementen (maximaal 2 jaar) geldt géén verplichte stikstofreductie, zolang je een andere stikstofbron permanent beëindigt als compensatie.
Wat houden de nieuwe regels salderen in?
De nieuwe regels maken het weer mogelijk om vergunningen te krijgen voor activiteiten die stikstof uitstoten, maar alleen onder strikte voorwaarden:
- Je moet 35% minder stikstof uitstoten dan voorheen.
- Je mag niet salderen met stikstofruimte die niet structureel in gebruik is (bijvoorbeeld ongebruikte stallen). De zogenoemde latente ruimte.
Voor welke projecten zijn vergunningen weer mogelijk?
Vergunningen zijn weer mogelijk voor allerlei projecten, zolang ze zorgen voor minder stikstofuitstoot. Denk aan:
- Woningbouw
- Bedrijfsontwikkeling
- Wegen en infrastructuur
- Tijdelijke activiteiten zoals evenementen
- Beheer en onderhoud
Waarom is die 35% stikstofreductie nodig?
De rechter heeft bepaald dat je alleen een vergunning kunt krijgen als je voldoende andere maatregelen neemt die de stikstofneerslag verminderen op de natuur. De 35% reductie draagt hieraan bij, zodat nieuwe plannen waarbij de stikstofuitstoot minder wordt, door kunnen gaan. Dit helpt direct bij het herstel van de natuur.
Hoe lang gelden deze regels?
De regels zijn tijdelijk. Ze worden aangepast zodra er een landelijke aanpak is die garandeert dat de natuurdoelen worden gehaald.
Wat betekent dit voor ondernemers in landbouw of industrie?
Zij mogen hun bedrijf verder ontwikkelen, bijvoorbeeld door te verduurzamen, zolang ze voldoen aan de eis van stikstofreductie. Voor boeren die willen stoppen, zijn er aparte regelingen beschikbaar.