Gebouwen hergebruiken heeft meer voordelen. Meestal is het goedkoper en gaan projecten sneller. De opstartfase duurt langer, om goed te kijken wat er met het gebouw kan. Maar daarna gaat het juist sneller. Onder andere omdat er vaak minder bezwaren vanuit de buurt komen. Het geeft minder overlast dan sloop en nieuwbouw. En mensen zijn al gewend dat het gebouw er staat. Zelfs als dat wordt uitgebouwd, vinden ze dat vaak prima. Want een vertrouwd gebouw blijft bestaan én er komen bijvoorbeeld meer woningen voor jongeren uit het dorp. Parkeerplaatsen zijn er vaak al, bomen kunnen blijven staan.
Gebouwen geven ook identiteit aan een wijk, dorp of stad. Ze zijn deel van hoe de plek eruitziet. En ze zijn verbonden met de geschiedenis en met inwoners. Denk aan het schoolplein waar je vroeger speelde of de kerk waar opa en oma trouwden. Door de gebouwen te bewaren, houd je ook de verhalen levend.
Wij dagen initiatiefnemers uit om de mogelijkheden van gebouwen te zien en inspireren hen. We vragen bijvoorbeeld een architect om schetsen te maken van de mogelijkheden. Zo organiseerden we een inspiratietour in de gemeente Lingewaard. Met een architect lieten we deelnemers zien hoe een aantal gebouwen opgeknapt en verbouwd kon worden. Ze ontdekten dat er veel meer kan dan ze dachten en overwegen ‘niet slopen’ nu altijd als serieuze optie. Tijdens het Transformatiefestival Achterhoek zochten we in 5 dagen naar nieuwe verhalen voor een monumentale kerk, een voormalige school en een boerenerf in Winterswijk. Met experts en inwoners. We leerden wat werkte, en dát het werkte. Die lessen staan in ons magazine over het Transformatiefestival. 1 van de plannen werd zo enthousiast ontvangen, dat we nu kijken of we dat een stapje verder kunnen brengen.
Wij denken mee, inspireren en geven advies. Hoe vind je een ontwikkelaar die het gebouw behoudt? Als een gebouw iets groter wordt gemaakt, hoe ga je dan om met bestaande bebouwing eromheen? Hoe zorg je voor genoeg parkeerplaatsen? Omdat wij zo veel verschillende projecten zien, hebben wij veel geleerd. Ook kunnen we daardoor gemeenten en initiatiefnemers in contact brengen met anderen die werk(t)en aan een zelfde soort project, zodat ze van elkaar kunnen leren. Wat we precies doen? Lees meer over ons advies, onderzoek en onze begeleiding. Daarnaast helpen we met subsidie voor een haalbaarheidsonderzoek en als tegemoetkoming voor kosten die niet worden terugverdiend (onrendabele top). Hierbij geldt: hoe beter wordt gebruikt wat er al staat, hoe meer subsidie.
De mogelijkheden van leegstaande gebouwen zien, vraagt een andere manier van kijken. Tijdens het Transformatiefestival Achterhoek deden wij en alle deelnemers daar ervaring mee op. Daar sprak ook Tim Vekemans, een Belgische architect die niet wil bouwen. Nadenken en onszelf vragen stellen, dat is volgens Tim de 1e stap. Kunnen we aan onze behoeften voldoen met bestaande bouw? Hoe kunnen we gebouwen laten meebewegen met hun tijd, door hun functie te veranderen? “Neem het kleine seminarie in Hoogstraten, een school die lijkt op die van Harry Potter. Ze openden een wedstrijd onder architecten: wie had het beste idee voor de nieuwbouw van een 4e vleugel? Wij stelden voor helemaal niks te bouwen en wonnen de wedstrijd. Sterker nog, we wilden het een en ander slopen om meer plaats te maken voor de prachtige Engelse tuin.” Wel stelden ze een paar grote veranderingen voor, zodat de ruimtes van de school zo goed mogelijk kunnen worden gebruikt. Zo werd een dichtgemetselde deur geopend en vergroot. En de kapel wordt na jaren leegstand weer gebruikt. “Door simpelweg de deur open te zetten, hebben we samen ontdekt wat er kan.” Er was een feest, studenten speelden capoeira (een Braziliaanse vechtdans), er stond een levensgroot schaakspel; ineens werd de kapel weer volop gebruikt.
Hoe je anders leert kijken? Tim: “Verdiep je in de onderbenutting van gebouwen. Door te onderzoeken hoe een gebouw wordt gebruikt, krijg je inzicht in hoeveel ‘zwerfruimte’ er is. Zoek dan naar alternatieven, bijvoorbeeld door de deur open te zetten: hoe zou je de onderbenutte ruimte anders kunnen gebruiken, optimaler? Zet dit onderzoek hoog op je agenda. Vooraf kost het je tijd, achteraf bespaart het je tijd. Want niet-bouwen is altijd sneller. En je houdt grof geld over, want het duurzaamste gebouw is het gebouw dat je niet bouwt.”
Op 27 november vieren we 10 jaar SteenGoed Benutten. Natuurlijk in een prachtig getransformeerde locatie. Bent u er ook bij? Kijk voor meer informatie op Jubileumbijeenkomst 10 jaar SteenGoed Benutten.
