Dit waren de Statendagen: vrijheid en grond

Op dinsdag 16 en woensdag 17 december kwamen Provinciale Staten (PS) bij elkaar voor de laatste Statenvergadering van 2025. Op de agenda stonden onder meer de beleidskaders Vrijheid en Grond. Ook spraken de Staten over energie, leefomgeving en oude bosgroeiplaatsen.

Gepubliceerd op: 22-december-2025

Tijd om besluiten te nemen

Bij een besluitvormende vergadering liggen meerdere voorstellen op tafel. Over veel van die voorstellen zijn Statenleden al weken met elkaar in gesprek. Eerst vormen de Statenleden zich een goed beeld van het onderwerp. Ze krijgen informatie van deskundigen, gaan op werkbezoek en spreken met inwoners. Vervolgens gaan de Statenleden met de gedeputeerden en met elkaar in debat over het voorstel. In de Statenvergadering nemen de Statenleden uiteindelijk een besluit. Lees ook meer hierover op onze website (Zo werken Provinciale Staten).

Beleidskader Vrijheid

Na de belangrijke momenten van 75 en 80 jaar bevrijding, willen we de aandacht voor vrijheid en herdenken vasthouden. Provinciale Staten gaven eerder aan dat zij meer doorlopende activiteiten rondom de thema’s vrijheid en herdenken willen. Het college legde het beleidskader ter besluitvorming aan Provinciale Staten voor. De Staten namen het voorstel met 2 amendementen (een voorstel om iets aan te passen) aan. Met een amendement passen zij het voorstel op onderdelen aan:

Het amendement ‘Helder Statenbesluit voor strategische sturing’ (GroenLinks en andere fracties) maken de ambitie en het strategische doel duidelijk onderdeel van het besluit. Het strategische doel dat we werken aan het bewustzijn over de waarde van vrijheid, zodat Gelderlanders ook in 20245 het belang van vrijheid blijven erkennen.
Het amendement ‘Een titel die recht doet aan de inhoud: focus op WOII’ (D66 en andere fracties) voegt het woord ‘oorlog’ op in de titel van het beleidskader, om te benadrukken dat de bedoelde vrijheid historisch voortkomt uit ervaringen van oorlog, bezetting en bevrijding.

Beleidskader Grond

Iedere Statenperiode moet er een vernieuwing van het grondbeleid komen. Het vorige beleid komt uit 2022 (de vorige Statenperiode). Daarom legde het college een nieuw beleidskader voor aan de Staten. De basis is hetzelfde gebleven, maar door een aantal veranderingen kunnen we een actiever grondbeleid voeren. De Staten namen het voorstel met 1 aanpassing aan:

Het amendement ‘Grondbezit is in beginsel tijdelijk’ (JA21 en andere fracties) laat preciezer zien dat grondbezit door de provincie in principe tijdelijk is. Dit komt ook terug in het beleidskader.

Gelders programma Vrijheid

Het Gelders programma Vrijheid is een uitwerking van het beleidskader. Het programma lag de afgelopen weken ‘consulterend’ voor aan Provinciale Staten. Dat betekent dat het college aan Statenleden vraagt of zij het programma vinden passen bij de doelen op het gebied van vrijheid. De Staten nemen geen besluit over het programma. Toch stond het op de agenda van de Statenvergadering. Op die manier konden Statenleden moties indienen. Een motie is een oproep aan het college om iets te doen of ergens mee aan de slag te gaan. 1 motie kreeg meer stemmen voor dan tegen en is daarmee aangenomen:

‘Doortrekken programma Vrijheid tot en met 2029’ (SGP en andere fracties) vraagt het college om bij de verdere uitwerking van het Gelders programma Vrijheid niet alleen naar 2026 en 2027, maar ook naar 2028 en 2029 te kijken. En om daarbij het uitgangspunt te gebruiken dat deze jaren een vergelijkbare invulling krijgt. Het doortrekken van het programma dus.

Staten drukken stempel met moties

Ook de provinciale inzet op de Regionale Energie Strategieën en het Gelders programma Gezonde en Veilige Leefomgeving stonden op verzoek van de Staten op de agenda. Allebei de bespreekpunten leidden tot het aannemen van een motie:

‘Stop energie in opslag’ (D66 en andere fracties) roept het college op om zich in alle Gelderse gebieden hard te maken voor ruimte voor energieopslag. En om samen met ConnectR en het Nationaal Expertisecentrum Netcongestie te onderzoeken wat de provincie nog meer kan doen om energieopslag in Gelderland te verbeteren.
‘A15 Staalslakken – Zorgvuldige omgang in intrekgebieden’ (BBB en andere fracties) vraagt het college onder meer om in de regels voor grondwaterbeschermingsgebieden op te nemen dat staalslakken daar niet mogen worden toegepast, tenzij is bewezen dat er geen gevolgen voor het drinkwater zijn. En om voor intrekgebieden te onderzoeken of er extra eisen nodig zijn om de waterkwaliteit op peil te houden.

Wisseling van de wacht

Freek Rebel nam na ruim 6 jaar afscheid als Gelders Statenlid. De ChristenUnie-zetel bleef niet lang leeg. Direct na het afscheid werd Ben Bloem geïnstalleerd als Statenlid. Hij was hiervoor fractievolger. Een fractievolger is een lid van een fractie dat geen Statenlid is, maar de fractie wel kan vertegenwoordigen tijdens bepaalde bijeenkomsten en vergaderingen.

Dit gebeurde er verder op de Statendag

Afscheid Michael Mekel. Na 12 jaar neemt Michael Mekel afscheid als voorzitter van de Rekenkamer Oost-Nederland, een kamer die onafhankelijk onderzoek doet naar de uitvoering van provinciaal beleid.
Vragenuur. Fracties gebruiken het Vragenuur om korte en politiek actuele vragen te stellen, die enige spoed hebben. Er kwamen vragen of F35 boven Gelderland (VVD), gezondheidsrisico’s geitenhouderijen (SP) en plan Roodvoet (GroenLinks en PvdA).
Oude bosgroeiplaatsen. De Staten spraken uitvoerig over oude bosgroeiplaatsen, maar geen van de ingediende moties haalde een meerderheid. Het college zegde toe om met een nieuwe informerende Statenbrief te komen en de overzichtskaart met bosgroeiplaatsen te actualiseren.
Meer besluiten. De Staten stemden in met: Aanpassing Financiële verordening Gelderland 2025, Controleverordening en Controleprotocol 2025, Toestemming deelname Omgevingsdienst Groene Metropool, Initiatiefvoorstel Wijziging Verordening bijstand en fractieondersteuning 2023, Wijziging van de reglementen voor waterschappen, Jaarverslag 2024 Fonds nazorg stortplaatsen Gelderland, Begroting 2026 en Meerjarenbegroting 2026-2029 Fonds nazorg stortplaatsen Gelderland, Rekenkamerrapport ‘Grond voor grondstrategie’, Verzoek beschikbaarstelling fusie omgevingsdiensten en grondslag subsidie Omgevingsdienst Regio Arnhem, Zienswijze PS Gemeenschappelijke Regeling UNO.
Nieuw gezicht in de Statenzaal. Marijke Neutgens is geïnstalleerd als fractievolger van de VVD.
Vacatures Agendacommissie gevuld. Met het vertrek van Jan Daenen en Leonie Jorna uit de Agendacommissie kwamen 2 plekken vrij. Mujde Palavan en Floor de Man nemen deze in. De Agendacommissie bepaalt iedere vergadercyclus hoe Provinciale Staten voorstel en agendaverzoeken behandelen. De commissie bestaat uit Statenleden en is politiek neutraal.
1e keer achter het spreekgestoelte. Voor Ben Bloem was zijn bijdrage in de Statenvergadering ook zijn ‘maidenspeech’. Hij voerde voor de 1e keer het woord in een besluitvormende vergadering van Provinciale Staten.
Meer moties en amendementen. In dit bericht staan alle aangenomen moties. Maar er werden er meerdere ingediend. U vindt deze stukken, net als alle andere stukken van de Statenvergadering, op gelderland.nl/Statenlive.

Zo doet u zelf mee

Gelderlanders denken graag mee met de provincie. Maar hoe maakt u uw ideeën, mening of zorgen kenbaar? Er zijn meerdere manieren om mee te doen aan het democratisch proces. Meer daarover leest u op onze website.

Meedoen

Meer nieuws

Nieuwsoverzicht