Veel gestelde vragen

Provincie is bevoegd gezag op basis van de Elektriciteitswet. Het bevoegd gezag was, zoals gebruikelijk, overgedragen aan de gemeenten. In dit geval hebben de gemeenten Ermelo en Puttengevraagd of de provincie het bevoegd gezag wil blijven omdat het project in twee gemeenten valt. Daarnaast speelt de aanwezigheid van de Wespendief een rol. De provincie is bevoegd gezag voor de bescherming van deze roofvogel. Bij de overweging om onze regierol te nemen speelt ook een rol dat het zoekgebied voor dit windpark in de RES 1.0 is aangewezen. Initiatiefnemers hebben zich al ingespannen om belanghebbenden bij het proces te betrekken en hebben draagvlak gezocht. 

We hebben de voorkeur om dit bevoegd gezag over te dragen aan gemeenten, omdat het windpark op gemeentelijk grondgebied komt. De gemeente heeft goed zicht op allerlei ontwikkelingen in de gemeente. De gemeenten Ermelo en Putten hebben aan ons gevraagd of wij het bevoegd gezag wilden blijven. Dat betekent dat wij de ruimtelijke procedure doen. Dat besluit is genomen na een positief principebesluit van beide gemeenten over de voorgenomen realisatie van 7 turbines in het RES-zoekgebied Nuldernauwkust. Ons besluit is genomen in goed overleg met de gemeenten en de energieregio en na participatie door de initiatiefnemer. 

De gemeenten in de regio, waterschap en provincie hebben samen verkend welke gebieden in de regio geschikt zijn voor windparken en zonnevelden. Hierbij is ‘Nuldernauwkust’ naar voren gekomen als mogelijk geschikte locatie. Het gebied is vooral geschikt door de omvang. In vergelijking met andere zoekgebieden in de regio is er relatief veel ruimte voor windturbines. Ook de ligging langs de snelweg maakt het gebied geschikt.

De volgende besluiten zijn tot nu toe genomen voor windpark Horst en Telgt:

• 2017: Uitnodigingskader “Verkenning naar grootschalige duurzame energieopwekking” vastgesteld door de gemeenteraad van Ermelo.
• 2019: Gemeenteraad Putten stelt afweegkader grootschalige opwek vast.
• 2020: Initiatiefnemer van het windpark dient een principeverzoek in bij gemeenten Ermelo en Putten.
• 2021: Positief principebesluit voor zeven turbines door colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten Ermelo en Putten. 
• 2021: Vaststelling Regionale Energiestrategie (RES) 1.0 regio Noord-Veluwe door gemeenten en provincie. 
• 2021: Gemeenteraad Ermelo stelt omgevingsvisie vast, inclusief zoekgebied voor windenergie. 
• 2021: Verzoek van gemeenten Ermelo en Putten aan de provincie om bevoegd gezag te blijven vanwege de Elektriciteitswet. 
• Maart 2022: Gedeputeerde Staten besluit te starten met de voorbereidingen van een provinciaal inpassingsplan.
• Mei 2022: Publicatie concept Notitie reikwijdte en detailniveau (NRD). Dat is het plan van aanpak voor de milieuonderzoeken. 
• Maart 2023: Gedeputeerde Staten stellen het voorkeursalternatief en voorstel voor de lokale milieunormen vast. 

Het zoekgebied voor windenergie Nuldernauwkust ligt in twee gemeenten. Bij de ontwikkeling van een plan voor in het zoekgebied, zijn mogelijkheden gezien voor zes turbines in Ermelo en een in Putten. 

We vinden het belangrijk bewoners te betrekken bij de plannen voor het windpark. In het participatieplan staat wie wanneer en waarover kan meedenken. Ook inwoners van de gemeenten Harderwijk en Zeewolde kunnen meedenken. In het participatieplan is daarvoor onderscheid gemaakt tussen bewoners binnen 750 meter van de turbinelocaties, bewoners binnen 2,5 kilometer van de turbinelocaties en bewoners buiten 2,5 kilometer van de turbinelocaties. De contouren voor slagschaduw en regels voor geluid komen ook in de gemeente Zeewolde. In Harderwijk zijn de windturbines te zien, maar is naar verwachting geen slagschaduw of geluid merkbaar.

De gemeenten Zeewolde en Harderwijk betrekken we op de formele momenten. Zo worden ze als vooroverlegpartner bij het project betrokken. Dit betekent dat we de colleges van burgemeester en wethouders vragen om een reactie op het concept provinciaal inpassingsplan. Uiteraard is er daarnaast ook ruimte voor nadere toelichting en overleg.

Het klimaat verandert sneller dan we ooit hadden gedacht. De invloed daarvan op ons dagelijks leven is enorm groot. Internationaal, nationaal én provinciaal hebben we afspraken gemaakt om de effecten zoveel mogelijk te verminderen. Overschakelen van fossiele brandstoffen naar duurzame energie is hier een belangrijk onderdeel van. Zon- en windenergie zijn nu de best beschikbare technieken. Daarom moeten we nu alles op alles zetten om windparken te realiseren die in 2030 ook echt draaien. Er worden inmiddels heel veel windturbines op zee gebouwd. Ook dit heeft impact op de natuur en leefomgeving. We kunnen dus niet alles daar realiseren. Ook de kosten daarvan zijn enorm hoog. Op land moeten we ook zorgen dat er elektriciteit dicht bij huis wordt opgewekt. Dat heeft te maken met stabiliteit van het elektriciteitsnetwerk en de maatschappelijke kosten. De elektriciteit die nu op zee wordt opgewekt is vooral bedoeld voor de industrie.

De locatie voor windpark Horst en Telgt is een van de weinige plekken in deze regio waar een windpark zou kunnen komen. Zeker in de regio Noord-Veluwe. Dat komt omdat we ook de zorg hebben voor een sterke en stevige natuur. De urgentie om de klimaatdoelen te halen is groot. Windenergie levert daar een grote bijdrage aan. In de Regionale Energiestrategieën is nu scheve verhouding tussen zon- en windenergie. Die verhouding moet beter om ervoor te zorgen dat de elektriciteitsvoorziening stabiel blijft. 

De voorkeursopstelling is 5 windturbines, plus 2 windturbines onder voorwaarden. Deze 2 oostelijke windturbines staan we alleen onder voorwaarden toe vanwege de wespendief (dit is een roofvogel die op de Veluwe broedt). We hebben de opdracht vanuit Europa om deze vogelsoort in stand te houden. De 2 oostelijke turbines zijn alleen toegestaan als er mogelijkheden zijn op basis van het toekomstige beleid over de wespendief binnen de 1 tot 8 kilometer zone rond de Veluwe. Of als er juridische mogelijkheden zijn om de 2 posities nu alvast onder voorwaarden te vergunnen en pas later te bouwen. Bijvoorbeeld als met camera’s de wespendief kan worden herkend.

Langs de A28 is ruimte voor maximaal 5 windturbines. In het zuiden ligt een grote gasleiding en in het noorden liggen woningen in de buurt. Bij de keuze voor een voorkeursopstelling hebben we allerlei belangen afgewogen. 5 turbines langs de snelweg was een van de opties, maar viel af.

Een aanpassing van het aantal turbines van 7 (5 + 2 onder voorwaarden) naar 5 heeft een beperkter effect op het woon- en leefklimaat, terwijl er veel minder opwek van duurzame energie mogelijk is. Het is belangrijk om de potentie van deze locatie zo goed mogelijk te benutten. Ook omdat er als gevolg van de wespendief voorlopig geen nieuwe locaties voor windenergie in deze RES-regio kunnen komen.

In de milieuonderzoeken zijn verschillende opstellingen en hoogten van de windturbines onderzocht. De eerste uitkomsten van de milieuonderzoeken laten zien dat de effecten op de leefomgeving van kleinere en grotere turbines ongeveer hetzelfde zijn. Het hoogteverschil maakt wel uit voor de energieopbrengst. Hoe hoger de windturbines, hoe meer duurzame energie. Daarom kiezen we hier voor een tiphoogte van 250 meter.

Het uitgangspunt voor het milieuonderzoek is de realisatie van een windpark in het zoekgebied Nuldernauwkust. Binnen dit kader is gekeken naar de mogelijke opstellingen van de windturbines. Om het onderzoek overzichtelijk te houden is gekozen twee verschillende hoofd-opstellingen met maximale effecten op de omgeving op te nemen. Dit was een opstelling van zeven turbines van 250 meter hoog en een opstelling van acht turbines van 200 meter hoog. Bij deze hoofdopstellingen is per milieuthema gekeken of een aanpassing van de opstelling (optimalisaties) onderzocht moest worden. Bijvoorbeeld optimalisaties om de effecten op de natuur of hinder voor omwonenden te beperken. In het concept milieueffectrapport staan de effecten van de verschillende opstellingen en staat ook welke invloed deze optimalisaties hebben, bijvoorbeeld op de energieopbrengst. 

Over de posities van de windturbines is overleg geweest met Rijkswaterstaat. Hierbij is rekening gehouden met de verbreding van de A28. Er is nog geen rekening gehouden met eventuele geluidsschermen langs de A28.

De geluidsnorm is op verzoek van de initiatiefnemers vastgesteld op 45 dB Lden. Dit, om tegemoet te komen aan de wensen van de omwonenden en beide gemeenten. In de volgende fase komt nog onderzoek of er aanvullende normen voor piekgeluid, laagfrequent geluid en geluid in de nacht moeten komen. Voor slagschaduw geldt vooralsnog een norm van maximaal 6 uur per jaar. De initiatiefnemer van het windpark wil een app aanbieden waarmee omwonenden de turbines stil kunnen zetten als ze overlast ervaren. Naar de app komt ook nog onderzoek in de volgende fase van de planvorming.

De klimaatcrisis is steeds meer zichtbaar en merkbaar. Uitstel kan niet meer. We moeten nu alles doen wat we kunnen met de kennis van nu om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Dat zijn ook internationaal en nationaal de afspraken. Daarom mogen we ook terwijl het Rijk onderzoek doet zelf normen vaststellen. Dat doen we zorgvuldig én het heeft ook voordelen. De normen passen dan precies bij deze locatie. 

De Raad van State heeft bepaald (Nevele-arrest) dat het Rijk milieuonderzoek moet doen en specifieke normen moet opstellen voor windparken in Nederland. Dat zijn normen voor geluid, slagschaduw en veiligheid. Het Rijk  bereidt dit nu voor. Het duurt nog ongeveer een jaar voordat dit af is. Tot die tijd kan een bevoegd gezag (provincie of gemeente) ook zelf normen vaststellen. Dat heeft het ministerie van Economische Zaken en Klimaat bepaald. We stellen dus zelf de normen vast voor deze locatie, tenzij het Rijk eerder klaar is. 

Het is nu nog niet te zeggen wat de invloed is van de nog vast te stellen landelijke normen. Dit is afhankelijk van de normen zelf en een eventueel overgangsrecht. In het overgangsrecht staat hoe nieuwe rechtsregels zich verhouden tot het bestaande recht. We volgen de ontwikkelingen rond de landelijke normen en sluiten waar mogelijk en nodig hierop aan.

In de verschillende onderzoeken is gekeken naar de factoren in de omgeving die invloed kunnen hebben op geluid. De ondergrond van de omgeving (zonnepark Schaapsdijk, maar ook het water) en de snelweg zijn meegenomen in de geluidsonderzoeken van het milieueffectrapport. Voor het bepalen van de lokale milieunormen is een gebiedsanalyse uitgevoerd. In deze analyse is ook gekeken naar factoren in de omgeving van het windpark die invloed kunnen hebben op het geluid.

Als bevoegd bezag zijn wij verantwoordelijk voor handhaving van de geluidsnormen. De omgevingsdienst voert deze handhaving uit. De vergunningen en de bijbehorende voorwaarden bevatten de kaders voor deze handhaving. 

De wespendief is een roofvogel op de Veluwe waarvoor we speciale zorg hebben. De natuur op de Veluwe staat er niet goed voor. Tegelijkertijd moeten we overschakelen naar duurzame energie uit wind en zon. Uit onderzoek blijkt dat deze 2 doelen niet goed samengaan in het gebied. Toch willen we ook in dit gebied kijken wat er wel kan, omdat windturbines echt hard nodig zijn. Een beter klimaat is ook goed voor de natuur én de Wespendief op termijn.

In december 2022 heeft de provincie een besluit genomen over windparken rond de (natura 2000) Veluwe. Het besluit houdt onder andere in dat er ruimte wordt gezien voor 1 à 2 windparken in de zone van 8 km rondom de Veluwe. Windpark Horst en Telgt is één van deze twee parken. Begin 2023 kijkt de provincie hoe de beperkte ruimte voor windenergie rondom de Veluwe het best benut kan worden op deze locatie en nog een andere locatie (waarschijnlijk windpark Midden-Betuwe). Dit kan gevolgen hebben voor de opstelling van windpark Horst en Telgt. 

Om te bepalen welke windparken binnen de 1-8 km zone wel gebouwd kunnen worden kijken we naar verschillende aspecten. Bijvoorbeeld naar de geschiktheid van de locatie, de bijdrage aan het evenwicht tussen zonne- en windenergie en de regio en de mogelijkheden om het project op tijd te vergunnen en bouwen. De Nuldernauwkust wordt mede vanwege de ligging langs de snelweg gezien als geschikt gebied. Dit komt ook uit de eerste resultaten van de milieuonderzoeken. Het is mogelijk de windturbines op tijd te vergunnen en te bouwen. Ook vinden we het belangrijk dat windpark Horst en Telgt voor de RES-regio Noord-Veluwe een goede en voorlopig de enige mogelijkheid is om bij te dragen aan een goed evenwicht tussen zonne- en windenergie.

De effecten van de windturbines op de natuur onderzoeken we in de milieuonderzoeken. De eerste resultaten van de milieuonderzoeken kunt u hier lezen. Op hoofdlijnen laten deze resultaten vooral aandachtspunten zien voor de wespendief en de rosse vleermuis. De komende fase, de planuitwerking, werken we de onderzoeken verder uit. Daarbij bekijken we welke maatregelen nodig zijn om de natuur in de omgeving van het windpark te beschermen. Deze maatregelen komen uiteindelijk terecht in de voorwaarden van de vergunning. 

Een windpark stoot geen stikstof uit als de turbines staan en het park in werking is. Bij de aanleg van een windpark komt wel tijdelijk stikstof vrij. Tot 2 november 2022 was voor deze tijdelijke uitstoot een bouwvrijstelling van toepassing. Deze bouwvrijstelling hield in dat voor de tijdelijke stikstofuitstoot die ontstaat tijdens de bouw geen vergunning nodig was.
De Raad van State oordeelde op 2 november 2022 dat de bouwvrijstelling niet gebruikt mag worden bij bouwprojecten. De Raad van State vindt deze vrijstelling niet juist, omdat het niet uit te sluiten is dat de natuur hierdoor schade oploopt. De bouwvrijstelling voldoet daarmee niet aan het Europees natuurbeschermingsrecht.

Voor windpark Horst en Telgt betekent deze uitspraak dat we de tijdelijke stikstofuitstoot van de aanlegfase in beeld moeten brengen. Uit de beoordeling van mogelijke effecten van deze stikstoftoename kan blijken dat maatregelen nodig zijn om de tijdelijke stikstofuitstoot teniet te doen. Een mogelijkheid is salderen. Dat is een overeenkomst voor het tijdelijk laten afnemen van stikstofuitstoot van de ene activiteit, die opweegt tegen de tijdelijke toename van een andere activiteit (in dit geval de bouw van het windpark). De berekeningen van de tijdelijke stikstoftoename in de bouwfase zijn onderdeel van de milieuonderzoeken. De maatregelen werken we uit in de volgende fase, na vaststelling van het voorkeursalternatief.

Over financiële participatie zijn de afgelopen tijd verschillende vragen gesteld. Bijvoorbeeld hoe u financieel kunt deelnemen, of er een omgevingsfonds komt en of omwonenden korting krijgen op energie uit het windpark. De initiatiefnemers Prowind en Veluwe Energie zijn verantwoordelijk voor de invulling en uitvoering van de financiële participatie bij windpark Horst en Telgt. Op dit moment werken zij aan het financieel participatieplan. In dit plan staat op welke manier en in welke fase u financieel kunt participeren bij het windpark. De omgeving van windpark Horst en Telgt wordt actief betrokken bij de invulling en uitvoering van de financiële participatie. Het plan beschrijft ook hoe en wanneer u betrokken wordt bij het proces en besluiten. De komende periode werken Prowind en Veluwe-Energie het plan voor financiële participatie verder uit in afstemming met de provincie, de gemeenten Ermelo en Putten, de klankbordgroep, direct omwonenden (binnen een straal van 750 meter tot de windturbines) en belanghebbenden. Het plan komt naar verwachting rond de zomer van 2023 beschikbaar.

Het is mogelijk dat de komst van het windpark zorgt voor waardevermindering van uw woning of grond. Als dat het geval is, komt u als woningeigenaar mogelijk in aanmerking voor een vergoeding voor planschade. U kunt na het onherroepelijk worden van het provinciaal inpassingsplan een verzoek om tegemoetkoming in planschade indienen bij de provincie.

Huurders komen niet in aanmerking voor planschade. Dat komt omdat de waardevermindering niet direct hun vermogen treft. Verhuurders komen daar wel voor in aanmerking, omdat zij eigenaar zijn van de woning.

We vinden het belangrijk dat op een goede manier wordt omgegaan met eventuele hinder van het windpark op de omgeving. Als aan de normen voor geluid en slagschaduw wordt voldaan is er geen wettelijk recht op een vergoeding voor maatregelen. Als omwonenden hinder ondervinden, kunnen zij overleggen met de initiatiefnemers over de aard van de hinder en mogelijke oplossingen hiervoor. In de planuitwerkingsfase werken we afspraken uit over de omgang met hinder als het windpark in gebruik is.

De opgewekte energie gaat het elektriciteitsnetwerk op. Afhankelijk van de vraag naar elektriciteit op een bepaald moment, wordt de opgewekte energie getransporteerd naar energieverbruikers dichtbij of verder weg. 

Op dit moment (mei 2023) is er sprake van netcongestie. Dit betekent dat een aansluiting op het elektriciteitsnet op dit moment niet mogelijk is. Dat hoeft nu ook niet, omdat deze aansluiting pas nodig is bij de bouw van de windturbines rond 2025/2026. De netbeheerders werken eraan om de netcongestie de komende jaren op te lossen. Ook waren de netbeheerders betrokken bij de totstandkoming van RES 1.0, waarvan dit initiatief een uitwerking is. Ze zijn bekend met het voorgenomen windpark en de benodigde aansluiting. De initiatiefnemers van het windpark overleggen ook met netbeheerders Liander en TenneT. Op basis van de gevoerde gesprekken en de verandering van netcode (voorschriften voor netbeheerders en gebruikers) zien de initiatiefnemers nog geen problemen om de energie terug te leveren aan het net.

In de omgeving van windpark Horst en Telgt is ruimte voor andere ontwikkelingen. Een bevoegd gezag mag volgens het Nederlands recht niet tegelijkertijd twee initiatieven in behandeling nemen, als deze mogelijk betrekking hebben op dezelfde ruimte en conflicterend met elkaar zijn. Initiatiefnemers van andere plannen in de directe omgeving van het windpark moeten wachten tot het Provinciaal Inpassingsplan onherroepelijk is of in overleg treden met de initiatiefnemer van het windpark. Als de initiatiefnemer aangeeft geen bezwaar of belang te hebben, kan het bevoegd gezag overwegen het andere initiatief in behandeling te nemen.

Windturbines kunnen goed gecombineerd worden met bedrijventerreinen. Een nieuw bedrijvenpark heeft stroom nodig. Door de netcongestie is de combinatie met duurzame energie noodzakelijk voor de realisatie van een Ecopark. Rond de windturbines zijn wel zones waar veiligheidseisen gelden. 

Het windpark vormt geen belemmering voor de grootschalige woningbouwlocaties in de gemeenten Ermelo en Putten. Het gebied waar de windturbines komen is door de gemeente Ermelo vooralsnog niet aangewezen als mogelijke locatie voor grootschalige woningbouw. Dat komt mede door de luchtkwaliteit en het geluidsniveau vanwege de snelweg. Ook ontbreken de infrastructuur en voorzieningen die nodig zijn bij grootschalige woningbouw. Andere locaties zijn hiervoor geschikter.