Verborgen erfgoed maakt Nijmeegs centrum fijnere plek

Al 10 jaar pakken we met SteenGoed Benutten (dreigende) leegstand aan in steden en dorpen.

Daarbij gebruiken we de kwaliteiten die materialen, gebouwen en gebieden hebben. In Nijmegen werden vervallen pakhuizen, een winkel en betonnen silo omgetoverd tot woningen, winkel en bedrijfsruimte. Dit bijzondere erfgoed blijft behouden, wordt weer gebruikt én verbetert de stad.

 

Enorme transformatie

In 2008 sloot een grote meubelzaak in het centrum van Nijmegen. Een deel van de gebouwen is bouwhistorisch monument, een deel beeldbepalend. Maar omdat ze leegstonden, raakten ze steeds verder in verval. Met hulp van SteenGoed Benutten veranderden de verwaarloosde gebouwen in 36 woningen, 1 winkel en 1 bedrijfsruimte. Heine van Nieuwenhuijze van ontwikkelaar D&M Properties BV noemt het “met recht een transformatie.” Niet alleen fijn voor de nieuwe gebruikers van de gebouwen. Het is ook een hele verbetering voor iedereen die door de stad loopt.

Ernstig verwaarloosd

Toen D&M Properties de gebouwen kocht, stonden ze zo’n 12 jaar leeg. Heine: “De daken van de mooie oude pakhuizen waren lek en de dakbalken verrot. Vanaf de begane grond kon je 3 etages omhoogkijken omdat ze deels waren ingestort. Door in de winkel een stukje wand weg te breken, kwamen we bij de betonnen silo uit 1926. Die is 38 meter hoog, maar stond zo verstopt tussen alle gebouwen dat niemand hem in 50 jaar had gezien. Er woonden duiven; je kunt je voorstellen hoe vies het er was. Ondanks alles was het een superleuke plek. Vlak bij winkels en gezellige kroegjes. En toch hoor je ‘s avonds alleen de vogels. Dat zeiden buurtbewoners ook. Daarom zag ik een kans voor deze mooie gebouwen.”

Bijzondere silo behouden

De betonnen silo werd gebruikt om graan op te slaan. Dat kwam met schepen over de Waal. Vrachtwagens reden tot tussen de betonnen poten van de silo. Het graan ging via een trechter aan de onderkant de laadbak in. “Het is een van de oudste constructies van gewapend beton in Nederland. Daarom wilde de gemeente hem graag behouden.”

Alleen mogelijk met subsidie

“In de silo pasten maar 6 appartementen. Daarmee verdien je de enorm hoge kosten voor de restauratie en verbouwing nooit terug. Ook aan de andere gebouwen moest veel gebeuren en werken in de binnenstad is altijd lastig vanwege de beperkte ruimte.” Door alle uitdagingen was dit project financieel alleen haalbaar met subsidie. “De gemeente en ik overlegden met de provincie. De gemeente kreeg subsidie van SteenGoed Benutten. Ook de gemeente droeg bij. Zonder die hulp was dit nooit gelukt. De mooie gebouwen staan er hopelijk nog jaren. Én dit stukje stad is nog fijner geworden. Dat vind ik zo mooi aan SteenGoed Benutten, het dient meerdere doelen. Het is echt de moeite waard wat we samen hebben gedaan.”

Slopen aan touwen

“Dus toen konden we appartementen in de silo maken. Maar die had geen ramen, en bewoners moeten binnen van de ene ruimte naar de andere kunnen. Met hulp van een constructeur berekenden we wat kon. Slopers hingen aan touwen en zaagden ramen en deuren. Een kraan hees die enorm zware blokken beton weg. We isoleerden de silo aan de buitenkant, in dezelfde kleur als het beton. Binnen zie je bijvoorbeeld de enorme moeren nog. Ook de trechter en smalle stalen trap zijn zichtbaar.”

Oude elementen zijn terug

“Ook restaureerden we de monumentale en beeldbepalende gebouwen. Vroeger werd anders gevoegd dan nu. We herstelden die prachtige voegen. De grote dragende balken boven de ramen en oude stenen zijn terug. Binnen behielden we de meeste dragende balken. Geen vierkante zoals tegenwoordig, maar een soort ronde boomstammen. In de bovenste appartementen in 1 pakhuis zie je de prachtige houten spanten. We herstelden de zinken goten en daklijsten. In 1 woning zie je een stukje oude stadsmuur. Het is de moeite waard om te bewaren. En vaak kun je met gebouwen meer dan je denkt. Dat is de beste circulariteit.”

Bijzonder pleintje

De betonnen gebouwen uit de jaren ’70 werden gesloopt. Daar staan nu 8 nieuwbouwwoningen. “Door al het werk ontstond een pleintje met aan de ene kant de nieuwe woningen en aan de andere kant de silo uit de jaren ‘20. Er staat ook een rijksmonument: een gotisch kapelletje van honderden jaren oud. Dat wist bijna niemand meer. Toen ik voor het eerst van boven het uitzicht zag, besefte ik: we maken echt een bijzondere plek.”

Het project

  • Locatie: centrum Nijmegen
  • Start:
  • Klaar: