Uit de verf: Rosemin Hendriks

In de serie 'Uit de verf' belichten we kunstenaars uit de kunstcollectie van de provincie Gelderland.

In 2021 deden we onderzoek naar onze kunstcollectie. We ontdekten dat de man-vrouw verhouding van kunstenaars in de collectie niet evenwichtig is. Ongeveer 70% van de kunstenaars met werk in de collectie is man, ongeveer 30% is vrouw. Eén van de dingen die we doen om daar tegenwicht aan te bieden, is meer aandacht besteden aan vrouwelijke kunstenaars. In deze serie “Uit de verf” brengen we 70% vrouwelijke en 30% mannelijke kunstenaars onder de aandacht. Deze keer is dat Rosemin Hendriks (1968), van wie provincie Gelderland twee grote tekeningen en vier zeefdrukken bezit.

Tekst: Gabrielle de Nijs Bik

In de werken die de provincie van Rosemin Hendriks heeft is haar eigen gezicht het vertrekpunt. Elk werk is een zwart lijnenspel waarin veel te ontdekken valt; een neus wordt een gewei, een oog een bloemknopje. Wie is de kunstenaar achter deze werken? Ik zocht Hendriks op in het atelier onder haar huis in het Arnhemse Sonsbeekkwartier.

We zitten aan een grote tafel met verf- en tekensporen, in de verte een spiegel, een groot tekenbord, opvallend weinig tekeningen in het zicht. Wel een tafel met groene planten bij het invallende licht. Haar oog valt op een blaadje, ze pakt het tussen haar vingers en kijkt er liefdevol naar. Het is bijna zover, dan mogen de planten naar buiten. Ze heeft thee gezet en schenkt dat in blauw-witte mokjes op schoteltjes. “Ik verzamel deze mokjes en schoteltjes, ik hou van die verschillende combinaties die ik ermee kan maken. Het lijken wel klokjesbloemen zo.”

'Questionnaire de Proust'

Ontleend aan een vragenlijst (de 'Questionnaire de Proust‘) die de Franse schrijver Marcel Proust in 1885 voor het eerst beantwoordde, leg ik Hendriks een aantal vragen voor.

Wat is je favoriete karaktereigenschap?

Welk natuurlijk talent zou je graag willen hebben?

Wat is je favoriete bezigheid?

Wie is je held/heldin?

Die heb ik vast, maar het wordt blanco...

Ah, ik weet een heldin: Cindy Sherman! Ze maakt grote foto’s, zelfportretten als filmstills. Vaak gaat het over identiteiten die je als individu kunt aannemen. Ze verbeeldt zich steeds als een andere vrouw, in een andere rol. Ik voelde al een verwantschap met haar werk maar ik kwam er later achter dat we persoonlijk nog meer gemeen hadden. Ik heb zelf een hele periode straatvrees gehad en achteraf denk ik dat mijn grote zelfportretten ook een affirmatieve, zelfversterkende functie hadden. Dat het mij hielp mijzelf duidelijk te verbeelden. In een artikel las ik dat zij ook erg verlegen was en met straatvrees kampte.

Tegenwoordig heb ik geen straatvrees meer en daarom heb ik het minder nodig mij zelf zo neer te zetten. In mijn oudere werken zie je ook een grote mate van ordening. Ik vermoed dat die noodzaak voor orde voor mij groter was toen ik mezelf minder zelfverzekerd voelde. Tegenwoordig is mijn werk chaotischer. Waarschijnlijk heb ik nu meer vrede met mezelf en daardoor kan ik drukker en chaotischer werken.

Waar kijk je graag naar?

Met welke materialen werk je?

Heb je een favoriete kleur?

Heb je een bepaald onderwerp in je werk en hoe ben je daartoe gekomen?

Rosemin Hendriks
Zonder titel (1997)
Houtskool, krijt en potlood op papier
Collectie provincie Gelderland

De aanleiding in mijn werk is vaak een zelfportret. Ze vertellen al snel een verhaal, maar daarnaast is voor mij een visuele ordening.

"En praktisch gezien is het zelfportret ook een makkelijk onderwerp; je hebt jezelf altijd bij je. Die verschillende lagen van een zelfportret interesseren me. In het grote werk uit 1997, uit de collectie van de provincie Gelderland, heb ik voor het eerst kleding uitgewerkt de geruite trui. Dat ben ik later meer gaan doen. En nu ik het terugzie werkt die tekening voor mij ook als een tijdsbeeld met dat korte haar en die trui. Zo jong ook nog."

Rosemin Hendriks
Zonder titel (2011)
Houtskool, kleurpotlood, pastel en conté op papier
Collectie provincie Gelderland

Bij dit werk begon ik te ontdekken dat er soms iemand anders uit de tekening tevoorschijn kwam. In dit werk herken ik de juf van mijn kinderen op de lagere school. Inmiddels, jaren later, zit zij bij mij op tekenles.

"Ik gebruik vooral foto's als vertrekpunt voor mijn tekeningen, naast zelfportretten zijn dat ook foto's van dieren bijvoorbeeld. Ik heb een enorme stapel en daar kies ik uit waar ik op dat moment het meest een klik mee voel. Mij gaat het er dan vooral om dat de vlakverdeling goed is, dat de vorm klopt. Ik maak het werk niet zozeer om mijn gedachten te illustreren, daar gaat het niet om. Die komen er vanzelf in of niet. Ik ga op zoek naar de grote lijnen en de zoektocht mag ook zichtbaar zijn. Ik gebruik geen spiegel meer, want dat leidt altijd tot dezelfde geconcentreerde, beetje boze blik en dat is niet de bedoeling."

Met wat voor een werk ben je nu bezig?

Welk werk zou je nog eens willen maken (zonder beperking in tijd, ruimte en budget)?

Ik zou graag nóg groter werken. Ik heb heel veel zin in een groot portret van alleen een gezicht, in een staand formaat. Ik werk al heel lang in de breedte, ik wil wel weer eens een tekening in de lengte maken. Ik zit vast aan de beperkte maten van mijn tekenbord. Dat is best groot, maar ik zou nog wel groter willen werken. Maar dan zou ik eigenlijk ook een groter atelier moeten hebben. En een ander praktisch bezwaar is dat het moeilijk op te bergen is. En waarom ik het graag wil? Het lijkt me heerlijk om de meer fysieke ervaring te hebben van een grote beweging van de hand op papier!

Waar ben je het meest trots op?

Dat vind ik een moeilijke vraag. Ik ben een beetje losgezongen van werk dat ouder is. Soms ben ik verrast door een werk als ik het plotseling na lange tijd opnieuw tegenkom. Bijvoorbeeld door een werk dat ik 30 jaar geleden gemaakt heb toen ik 26 was en dat in het Stedelijk Museum Amsterdam hing en toen door het modeduo Puck en Hans is aangekocht. Een vriendin van mij maakte daar laatst een foto van en stuurde mij dat toe. Ik ben trots op het formaat en de stoere uitstraling. En door de uitdrukking op mijn gezicht. Ik realiseer me dat ik toen in de spiegel keek naar mijn kat die op mijn schouder zat.

Wat wil je dat je werk teweegbrengt bij een toeschouwer?

Wat vind je ervan dat je werk is opgenomen in de kunstcollectie van de provincie Gelderland?

Daar ben ik heel blij mee en ik vind het ook leuk dat ik het af en toe voorbij zie komen op sociale media. Dat hoor ik ook van mensen. Die zijn dan naar een rondleiding geweest en hebben mijn werk gezien. Ik was ook zo verrast door een werk van mijn moeder (Elli Slegten) uit de provinciale kunstcollectie dat ik niet kende. Dat was een ontdekking.

Elli Slegten

Tuin 1 (1992)

Olieverf op doek

Collectie provincie Gelderland

Vind je het fijn om in Gelderland te wonen?

Ja absoluut. Er zijn hier zoveel plekken waar je kan lopen, in Arnhem en net daarbuiten is zoveel variatie aan landschap. Ik denk aan de ondergaande zon bij de Drielsedijk, of het Zypse Veld, dat vind ik een van de mooiste plekken die ik ken; het pad dat dwars over het veld loopt. En fijn dat nu de tijd is aangebroken dat we daar er 's avonds nog even naartoe kunnen. Met het avondlicht is het allemaal nog mooier.

Wat vind je van de ongelijke verdeling tussen het werk van mannen en vrouwen in collecties als de onze?

Ik vind het goed dat jullie daar met deze serie aandacht aan besteden. De ongelijkheid is er. En het is goed dat jullie die met deze blogs omdraaien. Ik vind dat een goede manier om de ongelijkheid onder de aandacht te brengen. Met de eerste feministische acties in de kunstwereld van bijvoorbeeld de Guerilla Girls had ik aanvankelijk niet zoveel. Maar de laatste tijd is duidelijk geworden dat vrouwelijke kunstenaars minder vaak worden aangekocht en ook veel minder verdienen. Ik ben daar blind voor geweest, zoals zo velen.

Ik geloof niet zozeer in mannelijke en vrouwelijke kunst. Dat wil zeggen vrouwelijk kunst wordt niet alleen door vrouwen gemaakt en mannelijke kunst niet alleen door mannen. Ik geloof erin dat iedereen beide componenten in meerdere of mindere mate in zich heeft en dat kan zich doorvertalen naar de kunst die gemaakt wordt.