Checklist mountainbikeroutes

• Kan de doelstelling worden behaald binnen de bestaande infrastructuur? Wat als het gebruik van de bestaande infrastructuur zodanig wordt dat het significant negatieve effecten heeft op beschermde soorten en gebieden?
• In hoeverre functioneren bestaande paden en wegen? 

• Zijn er onvoldoende alternatieven in de omgeving?
• Wat is de aantrekkende werking van de route? 
• In hoeverre sluit het aanbod aan op de vraag? 
• Sluit de geplande route aan op een bestaande route? 
• Is de verwachting dat gebruikers alleen dit deel van de route gaan fietsen en zo ja, hoe bereiken gebruikers het gebied? 

• Ligt het plangebied in GNN, GO of Natura 2000, of in de buurt van een Natura 2000-gebied? 
• Indien van toepassing, past de ontwikkeling in het recreatiezoneringsplan van het gebied? 
• Wat is een eerste inschatting van de natuurwaarde en de kwetsbaarheid van het plangebied. (Bekijk bijvoorbeeld de website van de terreinbeheerder, NDFF of Waarneming.nl). 
• Hoe is die inschatting voor mogelijke alternatieve locaties in de omgeving?
• Hoe is op dit moment de maaswijdte (afstand tussen parallelle wegen) van de infrastructuur?

• Wie is/zijn de belanghebbende(n) van het plangebied en hoe zijn zij betrokken? 
• Welke recreatieve activiteiten zijn er nu al in het gebied?

Bespreek de antwoorden op de vragen onder 1. Daarnaast kunt u de volgende vragen bespreken:

• Zijn er alternatieven in de omgeving die ook geschikt zouden zijn? Waarom wordt daar niet voor gekozen? 
• Wil de terreinbeheerder een nieuwe MTB-route op zijn terrein?
  (Soms wil een beheerder of eigenaar de natuurlijke rust en uitstraling bewaren, maar beperkte recreatieve activiteiten toestaan, cultuurhistorische of aardkundige elementen ontzien, of heeft die andere uitgangspunten waarmee een route conflicteert.)  
• Past de aanleg van een route binnen de doelstellingen en het beheerplan van het natuurterrein of plangebied? Voor de Veluwe is daarvoor een recreatiezoneringsplan opgesteld.
• Hoe functioneren bestaande paden en wegen? 
• Wat is de maaswijdte (=afstand tussen parallelle wegen) van de huidige infrastructuur?
• Zijn bestaande mountainbikepaden illegaal ontstaan en/of ongewenst? 
• Is er iets bekend over de beschermde soorten en hun verblijfplaatsen in het gebied? Betrek in dit stadium al een ecologisch deskundige om een eerste advies over de haalbaarheid en ecologische knelpunten te geven. 
• Volstaat het natuurlijk reliëf en verloop voor de route, of is hier aanpassing op nodig? 

Wat is de meest optimale locatie binnen het plangebied voor een route? Houdt u rekening met mogelijke noodzakelijke aanpassing van de plannen als gevolg van de uitkomsten van het ecologisch onderzoek verderop in het traject.

• De gemeente toetst of de aanleg van een nieuwe route past binnen het ter plaatse geldende bestemmingsplan (of later omgevingsplan).
• Als de aanleg van een nieuwe route niet past in het geldende bestemmingsplan is een vergunning om van het bestemmingplan af te wijken of een nieuw bestemmingsplan nodig. De gemeente moet zich houden aan de instructieregels voor GNN en de GO uit de provinciale Omgevingsverordening. 

• Schakel een (ecologisch) adviesbureau in. Een adviesbureau kan u adviseren over de uit te voeren onderzoeken en doorlooptijden van de verschillende procedures. 
• Voor een omgevingsvergunning kan een natuuronderzoek met AERIUS-berekening (stikstof) nodig zijn.
• Als voor het project, in het kader van de Omgevingswet, een omgevingsvergunning Natura 2000-activiteit of flora- en fauna-activiteit nodig is, kan de gemeente deze 'aanhaken' bij de behandeling van de omgevingsvergunning (nodig in kader van het bestemmingsplan). Zij vraagt dan 'advies met instemming bij de provincie', tenzij u hiervoor zelf al een omgevingsvergunning bij de provincie heeft aangevraagd. Bespreek dit punt uitdrukkelijk met de gemeente, om te voorkomen dat op een later moment aanpassingen aan het project nodig zijn die niet passen binnen de afgegeven omgevingsvergunning (bestemmingsplan). Als er geen omgevingsvergunning (bestemmingsplan) nodig is, vraagt u een omgevingsvergunning Natura 2000-activiteit of flora- en fauna-activiteit zelf aan bij de provincie. 
• Als er voor een activiteit of project bomen moeten worden gekapt, ga dan na welke regels hiervoor gelden in de betreffende gemeente. Het is mogelijk dat ook voor de kap van bomen buiten de bebouwde kom een kapvergunning van de gemeente nodig is.

• Om te bepalen of het project in of dicht bij een Natura 2000-gebied ligt en het project hier mogelijk een (significant) effect op heeft, raden we aan een ecologisch adviesbureau in te schakelen.
• Het adviesbureau voert een voortoets uit naar de mogelijke effecten van het project op het Natura 2000-gebied. De mogelijke effecten betreffen zowel de aanleg als het toekomstige gebruik, eventuele cumulatieve effecten met andere plannen of projecten (effecten bij elkaar opgeteld) en zowel de in- als externe werking op Natura 2000-gebieden.
• Onderdeel van de voortoets is een Aerius-berekening (stikstofneerslag) en bijvoorbeeld ook effecten op doelsoorten. Mitigerende maatregelen om effecten te voorkomen of te beperken mogen in dit stadium niet worden meegenomen.
• Blijkt uit de voortoets dat er geen significante gevolgen op het Natura 2000-gebied zijn, dan is voor de gebiedsbescherming geen vergunning nodig. Wel kan dan nog steeds een vergunning voor beschermde soorten nodig zijn (zie verderop).
• Als de kans op significante gevolgen niet kan worden uitgesloten of gevolgen moeten worden gecompenseerd, heeft u een omgevingsvergunning Natura 2000-activiteit nodig. 
• Initiatiefnemer laat bij een kans op een significant gevolg een passende beoordeling opstellen. Hieruit moet blijken dat de natuurlijke kenmerken van het gebied niet worden aangetast, eventueel door mitigerende maatregelen te nemen. Als dit met de passende beoordeling niet met zekerheid kan worden vastgesteld, is een vergunning alleen mogelijk als er geen alternatieve oplossingen zijn, er een dwingende reden van groot openbaar belang is en als de aantasting vooraf kan worden gecompenseerd. 

Kijk goed naar het belang, mogelijke alternatieven en compensatiemaatregelen.

• In de praktijk komt het erop neer dat, als uit de passende beoordeling blijkt dat er sprake is van significante gevolgen die niet kunnen worden weggenomen door mitigatie, er geen vergunning kan worden verleend voor een MTB-route.
• Bij twijfel kunt u eerst een vooroverleg aanvragen.

Let dus op! Niet voor alle activiteiten is een vergunning mogelijk. Dit hangt sterk samen met het wettelijk belang en mogelijkheden voor alternatieven en compensatie.

• Komen er in of rondom het plangebied beschermde dieren en planten voor? Schakel dan een ecologisch adviesbureau in. 
• Laat het adviesbureau een eerste natuurtoets (quickscan) opstellen op basis van een bureauonderzoek (NDFF) en minimaal een veldonderzoek in het plangebied en de invloedsfeer van de activiteiten. Laat daarbij de mogelijke alternatieve locaties ook gelijk onderzoeken.
• Als uit de natuurtoets blijkt dat beschermde dier- en plantensoorten aanwezig zijn of niet geheel kunnen worden uitgesloten, is soortgericht onderzoek nodig. 
• Laat een ecoloog dit onderzoek uitvoeren volgens geldige onderzoeksprotocollen van het Netwerk Groene Bureaus en kennisdocumenten van BIJ12 en in de juiste periode van het jaar. 
• Laat op basis van de onderzoeksresultaten beoordelen wat de effecten van het project zijn op exemplaren, hun nesten of verblijfplaatsen en het bijbehorende essentiële leefgebied van beschermde soorten. Daarbij moet zowel naar de effecten van de aanleg als het toekomstig gebruik van de MTB-route(s) worden gekeken.
• Als er sprake is van een overtreding van verbodsbepalingen voor beschermde soorten, dan heeft u een omgevingsvergunning flora- en fauna-activiteit nodig.

U kunt een omgevingsvergunning flora- en fauna-activiteit aanvragen bij de provincie of aanhaken bij uw aanvraag van een omgevingsvergunning (bestemmingsplan) bij de gemeente. Laat het ecologisch adviesbureau een projectplan opstellen met daarin minimaal opgenomen:

• beschrijving activiteiten
• effectbeoordeling voorkomende soorten
• mitigerende of compenserende maatregelen
• onderbouwing wettelijk belang
• alternatievenafweging
• borging gunstige staat van instandhouding

Let op! De omgevingsvergunning flora- en fauna-activiteit geldt alleen voor de aangevraagde soorten. Als later een nieuwe beschermde soort opduikt en er sprake is van een overtreding van verbodsbepalingen, moet u voor deze soort alsnog een omgevingsvergunning flora- en fauna-activiteit aanvragen. 

Wanneer u houtopstanden die buiten de bebouwde kom liggen en onder de Omgevingswet vallen wilt kappen, moet u een kapmelding bij de provincie indienen. Wanneer u niet aan de voorwaarden van een kapmelding (herplant binnen 3 jaar, dezelfde oppervlakte en dezelfde locatie) kunt voldoen, dan moet u naast het doen van een kapmelding ook een maatwerkvoorschrift houtopstanden bij de provincie aanvragen.

Merk op:
De ‘Gedragscode soortenbescherming bosbeheer’ kan niet worden gebruikt voor de aanleg van nieuwe (mountainbike)paden. 

De vergunninghouder is verantwoordelijk en aansprakelijk voor het voorkomen van overtredingen en het goed uitvoeren van de maatregelen.