Samenvattingen en rapporten natuurdoelanalyses

Om een beeld te hebben van hoe het staat met de natuur in stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden hebben we natuurdoelanalyses gemaakt voor 11 gebieden. Op deze pagina staat welk eindoordeel mogelijk is, een samenvatting per gebied en een link naar de natuurdoelanalyses.

3 eindoordelen mogelijk

In de natuurdoelanalyses staan eindoordelen voor elk natuurdoel: wordt dat doel gehaald met uitvoering van de maatregelen uit het beheerplan en de daling van de stikstofuitstoot die nu voorzien wordt voor 2030? Of zijn aanvullende maatregelen nodig? In de uitklapvensters hieronder staat per gebied een korte samenvatting en de eindoordelen. Er zijn 3 eindoordelen mogelijk:

Ja. Bij dit oordeel is er geen verslechtering van stikstofgevoelige natuur en eventuele uitbreidingsdoelen worden gehaald.
Ja, mits. Bij dit oordeel is er geen verslechtering van stikstofgevoelige natuur, maar is niet zeker of de uitbreidingsdoelen gehaald worden. Aanvullende maatregelen zijn noodzakelijk.
Nee, tenzij. Bij dit oordeel kan verslechtering niet worden uitgesloten en eventuele uitbreidingsdoelen worden niet gehaald. Aanvullende maatregelen zijn noodzakelijk.

Momentopname

Het oordeel in de natuurdoelanalyses is een momentopname en is een uitspraak binnen de systematiek van de natuurdoelanalyses. In Gelderland laten de natuurdoelanalyses in grote lijnen zien dat de instandhoudingsdoelen dichterbij komen wanneer de aanvullende stikstofmaatregelen worden uitgevoerd. Dat hoeft niet te betekenen dat het goed gaat met de natuur. Het betekent wel dat het voor veel plant- en diersoorten in ieder geval niet slechter gaat.

Samenvattingen

Achterhoek

Bekendelle

Voor de 3 habitattypen luidt het eindoordeel ‘Ja’ of 'Ja, mits’.

Voor habitattype Beuken-eikenbossen met hulst (H9120*) is behoud van de oppervlakte geborgd. Kwaliteitsverbetering is in zicht door het treffen van maatregelen. De overbelasting met stikstof neemt tot 2030 aanzienlijk af, maar er is nog wel sprake van overschrijding van de kritische depositiewaarde** (KDW).
Voor Eiken-haagbeukenbossen (H9160A) en Beekbegeleidende bossen (H91E0C) is behoud geborgd. Maar het is nog onzeker of maatregelen in het bovenstroomse deel van het stroomgebied van de Boven-Slinge in voldoende mate kunnen worden getroffen om uitbreiding van de oppervlakte en/of verbetering van de kwaliteit te realiseren. De overbelasting met stikstof neemt tot 2030 aanzienlijk af, maar er is nog wel sprake van overschrijding van de KDW voor Eiken-haagbeukenbossen (H9160A).

Ga naar de hele natuurdoelanalyse.

Bezoek de webpagina over Bekendelle: een Natura 2000-gebied bij Winterswijk.

Korenburgerveen

Voor de 8 habitattypen en de kamsalamander luidt het eindoordeel ‘Ja’ of 'Ja, mits’.

Voor alle habitattypen en de kamsalamander is behoud geborgd als gevolg van het systeemherstel dat is uitgevoerd en de daling van de stikstofdepositie tot 2030. Voor Blauwgraslanden (H6410), Beekbegeleidende bossen (H910E0C*) en de kamsalamander is het behalen van de uitbreidings- of verbeterdoelstellingen ook in zicht.
Voor de beide habitattypen van hoogveen (Actieve hoogvenen (H7110A) en Herstellende hoogvenen (H7120) is behoud geborgd, gezien de stabiele of positieve trends, in combinatie met systeemherstel en daling van de stikstofdepositie. Het is bij de nog forse overschrijding van de kritische depositiewaarde** (KDW) in 2030 echter nog onzeker of structureel kwaliteitsherstel zal plaatsvinden.

Ga naar de hele natuurdoelanalyse.

Bezoek de webpagina over Korenburgerveen: een Natura 2000-gebied bij Winterswijk.

Stelkampsveld

Voor 8 habitattypen en de kamsalamander luidt het eindoordeel ‘Ja’ of 'Ja, mits’. Voor 1 habitattype (Heischrale graslanden) luidt het eindoordeel 'Nee, tenzij'.

Voor 6 habitattypen is behoud geborgd, gezien de stabiele of positieve trends, in combinatie met systeemherstel en daling van de stikstofdepositie. Voor Blauwgraslanden (H6410) en Kalkmoerassen (H7230) is weliswaar sprake van negatieve trends, maar de verwachting is dat de uitgevoerde herstelmaatregelen deze trends zal ombuigen naar areaaluitbreiding en kwaliteitsverbetering.
Het is bij de nog forse overschrijding van de kritische depositiewaarde** (KDW) in 2030 echter nog onzeker of structureel kwaliteitsherstel zal plaatsvinden voor Zwakgebufferde vennen (H3130*) en Heischrale graslanden (H6230*).
Voor Beekbegeleidende bossen (H91E0C*) is het niet zeker of de nog uit te voeren hydrologische maatregelen zullen leiden tot zowel uitbreiding als verbetering.
Van de kamsalamander is weinig bekend, waardoor onzeker is of het leefgebied verder uitgebreid en verbeterd kan worden.

Ga naar de hele natuurdoelanalyse.

Bezoek de webpagina over Stelkampsveld: een Natura 2000-gebied bij Borculo.

Willinks Weust

Voor de 7 habitattypen en de kamsalamander luidt het eindoordeel ‘Ja’ of ‘Nee, tenzij’.

Voor 4 habitattypen en de kamsalamander is behoud geborgd, gezien de overwegend stabiele trends, in combinatie met hydrologisch systeemherstel, uitbreiding van areaal en daling van de stikstofdepositie.
Voor de habitattypen Heischrale graslanden (H6230*), Blauwgraslanden (H6410) en Jeneverbesstruwelen (H5130) geldt het eindoordeel 'nee, tenzij’. De belangrijkste redenen:
- In 2030 is nog sprake van een aanzienlijke overschrijding van de kritische depositiewaarde** (KDW).
- Het systeemherstel heeft op de bestaande locaties van deze habitats bovendien weinig invloed door de bijzondere ondergrond. Het is daardoor onzeker of verslechtering van kwaliteit van bestaande habitats kan worden uitgesloten. En ook of deze zich in de omgevormde gebieden met goede kwaliteit zullen ontwikkelen.
- Voor jeneverbesstruwelen is behoud ook onzeker, omdat nog onzeker is of maatregelen voor verjonging zullen aanslaan.
Voor de habitattypen van bossen zijn de eindoordelen positiever, omdat de overbelasting met stikstof minder groot is. Ook zijn herstelmaatregelen en natuurlijke ontwikkelingen positief voor de kwaliteitsontwikkeling. Behoud is daarmee geborgd. Kwaliteitsverbetering van Eiken-haagbeukenbossen (H9160A) en Beekbegeleidende bossen (H91E0C*) is vanwege de afname van stikstof tot respectievelijk net boven of onder de KDW in zicht.

Ga naar de hele natuurdoelanalyse.

Bezoek de webpagina over Willinks Weust: een Natura 2000-gebied bij Winterswijk.

De Ecologische Autoriteit heeft in maart 2024 haar advies uitgebracht over deze natuurdoelanalyse.

Wooldse Veen

Voor de 3 habitattypen luidt het eindoordeel ‘Ja’ of 'Ja, mits’.

Voor de habitattypen is behoud geborgd, gezien de stabiele of positieve trends, in combinatie met systeemherstel en daling van de stikstofdepositie. Het is bij de nog forse overschrijding van de kritische depositiewaarde** (KDW) in 2030 echter nog onzeker of structureel kwaliteitsherstel zal plaatsvinden voor Actieve hoogvenen (H7110A) en Herstellende hoogvenen (H7120).
Het systeemherstel in en rond het Wooldse Veen is bijna afgerond aan de Nederlandse kant. Aan de Duitse kant van het grensoverschrijdende Natura 2000-gebied moeten echter nog herstelmaatregelen uitgevoerd worden. Hiervoor zijn onderzoeksmaatregelen opgenomen. Zolang de hieruit voortkomende herstelmaatregelen niet zijn genomen, is kwaliteitsverbetering van hoogveenhabitats aan de Nederlandse kant ook hierom onzeker.

Ga naar de hele natuurdoelanalyse.

Bezoek de webpagina over Wooldse Veen: een Natura 2000-gebied bij Winterswijk.

Veluwe

Landgoederen Brummen

Voor 4 habitattypen luidt het eindoordeel ‘Ja’ of 'Ja, mits’. Voor 3 habitattypen en de kamsalamander is dat 'Nee, tenzij'.

Voor 4 habitattypen is behoud geborgd, gezien de stabiele of positieve trends, in combinatie met systeemherstel en daling van de stikstofdepositie. Voor Blauwgraslanden (H6410) is het echter onzeker of hydrologische herstelmaatregelen voldoende zijn om uitbreiding en kwaliteitsverbetering te realiseren.
Het is bij de nog forse overschrijding van de kritische depositiewaarde** (KDW) in 2030 nog onzeker of behoud geborgd is van Zwakgebufferde vennen (H3130) en Heischrale graslanden (H6230*), en of kwaliteitsverbetering voor Zwakgebufferde vennen zal plaatsvinden. Pioniervegetaties met snavelbiezen (H71150) is verdwenen uit het gebied. En er zijn geen mogelijkheden deze te herstellen zonder inbreuk te maken op de doelstellingen voor Vochtige heiden (H4010A). Van de kamsalamander is weinig bekend, waardoor onzeker is of het leefgebied verder uitgebreid en verbeterd kan worden.

Ga naar de hele natuurdoelanalyse.

Bezoek de webpagina over Landgoederen Brummen: een Natura 2000-gebied bij Brummen.

Veluwe

Voor 2 habitattypen en 3 soorten is het eindoordeel ‘Ja’.

Deze conclusie komt voort uit de volgende ontwikkelingen in het gebied:
- Trends. Bij deze habitattypen en soorten is sinds aanwijzing van het gebied sprake van een stabiele of positieve trend in de oppervlakte en/of kwaliteit.
- Stikstofdepositie. Er treedt tussen 2020 (huidige rekenjaar AERIUS 2022) en 2030 een daling op van de stikstofdepositie op de Veluwe. Voor 8 van de 16 habitattypen en 1 van de 4 leefgebiedtypen is dan in het gebied niet of nauwelijks meer sprake van een overschrijding van de kritische depositiewaarde ** (KDW). Door de daling van de stikstofdepositie worden de ecologische effecten van stikstof op deze habitattypen geleidelijk aan steeds geringer, en is verslechtering uitgesloten.
- Systeemherstel. Een groot aantal herstelmaatregelen wordt de komende periode getroffen. De potentiële effectiviteit van de uitgevoerde maatregelen op het behoud, de uitbreiding en de kwaliteitsontwikkeling van veel van de habitattypen en soorten is naar verwachting groot, omdat dit elders in de praktijk bewezen is of wetenschappelijk onderbouwd kan worden.

Voor 13 habitattypen en 8 soorten is het eindoordeel ‘Ja, mits’ of ‘Nee, tenzij’:

Voor habitattypen en soorten van stuifzandgebieden (H2310, H2330, duinpieper, tapuit) worden vooralsnog te weinig maatregelen genomen om tot voldoende herstel van habitats en leefgebieden te komen, omdat de stikstofdepositie daarvoor te hoog is. Kansrijke maatregelen voor de habitats en leefgebieden komen wel in zicht wanneer de aanvullende bronmaatregelen zullen leiden tot aanzienlijke daling van de stikstofdaling. Ook dan is echter onzeker of er voldoende draagkracht wordt gecreëerd voor herstel van de populaties van de duinpieper en de tapuit.
Voor habitattypen en soorten van bossen is herstel en kwaliteitsverbetering onzeker vanwege de blijvend te hoge stikstofdeposities in combinatie met de nutriëntenonbalans. Het is onzeker of dit in voldoende mate kan worden hersteld en of de kwaliteit van leefgebieden van de draaihals en de wespendief kunnen worden hersteld. Nader onderzoek moet uitwijzen welke maatregelen voor onder andere bodemherstel (grootschalig) toegepast kunnen worden.
Voor de habitattypen van heiden (H4010A, H4030, H7150) zijn vooral kansen voor uitbreidingsmaatregelen buiten het Natura 2000-gebied op (voormalige) landbouwgronden. Deze maatregelen zijn echter nog niet geborgd in de herstelprogramma’s. Daarnaast blijft de kwaliteit van een deel van deze habitattypen onder druk staan.
Voor H3130, H1360, H6410, H7110B*, H7150 en de drijvende waterweegbree is het onzeker of de herstelmaatregelen, ook gezien de blijvend hoge stikstofdeposities voor enkele van deze habitattypen, in voldoende mate kunnen leiden tot een zodanig herstel van kwaliteit van de habitats dat toename van omvang en verbetering van de kwaliteit optreedt. Nader onderzoek en monitoring moeten dit nog uitwijzen.
Voor de kamsalamander is behoud van de omvang en kwaliteit van het leefgebied onzeker als gevolg van de opmars van de exoot Italiaanse kamsalamander. Dit ondanks dat de potentiële omvang en kwaliteit van het leefgebied toeneemt door herstelmaatregelen en daling van de stikstofdepositie.

Ga naar de hele natuurdoelanalyse.

De Ecologische Autoriteit heeft in april 2024 haar advies uitgebracht over deze natuurdoelanalyse.

Bezoek de webpagina over Veluwe: een van de grootste Natura 2000-gebieden van Nederland.

Rivierengebied

De Bruuk

Voor 3 habitattypen luidt het eindoordeel ‘Ja’. Voor Heischrale graslanden is dat 'Nee, tenzij’.

Voor 3 habitattypen is behoud geborgd, gezien de stabiele of positieve trends, in combinatie met systeemherstel en daling van de stikstofdepositie. Voor Blauwgraslanden (H6410) is met uitvoering van de hydrologische herstelmaatregelen uitbreiding en kwaliteitsverbetering in zicht.
De huidige standplaats van Heischrale graslanden (H6230*) zal door de vernatting verdwijnen. Het is nog onzeker of het habitattype zich met voldoende kwaliteit ergens anders in het gebied ontwikkelt om behoud zeker te stellen.

Ga naar de hele natuurdoelanalyse.

Bezoek de webpagina over De Bruuk: een Natura 2000-gebied bij Groesbeek.
De Ecologische Autoriteit heeft in januari 2024 haar advies uitgebracht over deze natuurdoelanalyse.

Lingegebied & Diefdijk Zuid

Voor de 5 habitattypen luidt het eindoordeel ‘Ja’ of 'Ja, mits’.

Voor alle habitattypen is behoud geborgd, gezien de stabiele of positieve trends, in combinatie met systeemherstel en daling van de stikstofdepositie, waardoor er bijna geen overschrijding meer is in 2030.
Voor Kalkmoerassen (H6230*) is echter nog sprake van een matige overschrijding. En het is onzeker of geborgde herstelmaatregelen zullen leiden tot (geringe) uitbreiding en verdere kwaliteitsverbetering van het habitattype. Voor Beekbegeleidende bossen (H91E0C*) is geen sprake meer van overschrijding, maar is het onzeker of voldoende maatregelen mogelijk zijn om de negatieve trend in de kwaliteit om te buigen tot een situatie waarin sprake is van verdere kwaliteitsverbetering.

Ga naar de hele natuurdoelanalyse.

Bezoek de webpagina over Lingegebied & Diefdijk-Zuid: een Natura 2000-gebied bij Asperen en Heukelum.

Loevestein, Pompveld & Kornsche Boezem

In dit gebied is stikstof geen belangrijke drukfactor. Een aantal habitattypen en Habitatrichtlijnsoorten zijn niet stikstofgevoelig. Voor een aantal andere habitattypen en leefgebieden van soorten is in de huidige situatie geen sprake (meer) van overschrijding van de kritische depositiewaarde** (KDW) voor stikstof.

Alleen voor het habitattype Vochtige alluviale bossen (beekbegeleidend) (H91E0C*) is in de huidige situatie en in 2030 sprake van een beperkte overschrijding van de KDW. De natuurdoelanalyse heeft daarom alleen betrekking op dit habitattype. Voor het habitattype geldt een behoudsdoelstelling. Deze is geborgd. Stikstof is in 2030 geen drukfactor van betekenis meer. Er zijn voor het habitattype in het beheerplan geen andere knelpunten gesignaleerd, en daarom zijn ook geen specifieke herstelmaatregelen voor het habitattype genomen. Aanvullende bronmaatregelen en herstelmaatregelen zijn dus niet nodig.

Ga naar de hele natuurdoelanalyse.

Bezoek de webpagina over Loevestein, Pompveld & Kornsche Boezem: een Natura 2000-gebied bij Brakel.

Rijntakken

Voor 5 habitattypen en 2 soorten luidt het eindoordeel ‘Ja’. Voor Beuken-eikenbossen met hulst is dat 'Nee, tenzij'.

Voor 7 habitattypen en soorten is behoud geborgd. Er is voor deze habitattypen niet of nauwelijks meer sprake van stikstofdruk in 2030. Herstelmaatregelen voorkomen verdere verslechtering, en brengen instandhoudingdoelstellingen in zicht.
Voor Beuken-eikenbossen met hulst (H9120) is er nog wel sprake van een stikstofoverlast. Bovendien is weinig bekend over de huidige staat van instandhouding en of er knelpunten zijn voor het behalen van de instandhoudingsdoelstellingen.

Ga naar de hele natuurdoelanalyse.

Bezoek de webpagina over Rijntakken: een Natura 2000-gebied langs de Waal, IJssel en Neder-Rijn.
De Ecologische Autoriteit heeft in januari 2024 haar advies uitgebracht over deze natuurdoelanalyse.

Legenda

*Prioritaire habitattypen
Soorten of habitattypen van de Habitatrichtlijn die gevaar lopen te verdwijnen. De Europese Unie (EU) draagt hiervoor een bijzondere verantwoordelijkheid, omdat een belangrijk deel van hun totale verspreidingsgebied binnen de EU ligt.
**Kritische depositiewaarde (KDW)
De grens waarboven het risico bestaat dat de kwaliteit van het habitat significant wordt aangetast als gevolg van de verzurende en/of vermestende invloed van atmosferische stikstofdepositie (bron: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit).

Natuurdoelanalyse per natuurgebied

Achterhoek

Veluwe

Rivierengebied

Natuurdoelanalyses

Om een compleet beeld te hebben van hoe het staat met de natuur in stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden in Gelderland maken we zogenoemde natuurdoelanalyses. Deze geven ook weer wat de te verwachten effecten van vastgestelde maatregelen zijn.

Algemene informatie over de natuurdoelanalyses