4: Koeltenet Componistenbuurt Zutphen

Vergroening als antwoord op hittestress

De gemeente Zutphen wijst de Componistenbuurt aan als locatie om de kansen van een warmtenet te onderzoeken. Wat blijkt: bewoners hebben naast warmte in de winter evenzeer behoefte aan koelte in de zomer. Bij hittegolven wordt het in de Componistenbuurt zo heet, dat flatbewoners aan de Beethovenstraat wel van ‘Heetbovenstraat’ spreken. Waarom niet meteen beide aanpakken? Het project Koeltenet Componistenbuurt komt tot leven.

Een netwerk van bomen en kleinere groene elementen

Volgens de wetenschap is vergroenen het beste antwoord op hittestress. Een netwerk van kleinere en grotere groene elementen is waarschijnlijk het meest effectief. Hier zet de projectgroep daarom op in. Er komen bomen, er komt lage kruidenrijke beplanting en er komen middelgrote struiken. Ook gevels en daken kleuren straks groen. Overbodige verharding kom je daarnaast straks nergens meer tegen.  Wat daarbovenop nog helpt, is de slimme afvoer van regenwater. Vanaf de daken van de woningen stroomt het water straks niet langer naar het riool, maar naar vijf begroeide greppels. Zij zorgen dat het water goed kan wegzakken in de grond, wat zowel belangrijk is bij lange perioden van droogte, als bij hevige regenbuien.  

Ook daken en gevels kleuren straks groen

Hazelaars en vlierstruiken

In het gebied verrijst een gevarieerd groen landschap. Het groen rond de straten wordt onder handen genomen en ook een gevel van een flatgebouw krijgt een mooie bekleding van klimplanten. Een gazon maakt plaats voor hazelaars en vlierstruiken en in de greppels komen fleurige bloemenweides. Het wordt een omgeving waarin vlinders, bijen en vogels zich uitstekend thuis voelen. Extra voorzieningen dragen daar nog aan bij. Denk aan houten palen met boorgaten voor wilde bijen en nestkasten voor vogels. Ook komen er stapelmuren en opgestapeld dood hout voor insecten, padden, muizen en egels.   

 

De wijk aantrekkelijker maken

De bewoners ervaren hun buurt nu niet als een fijne plek. De buurt heeft drugsoverlast, scoort hoog op eenzaamheid en veel mensen hebben gezondheidsproblemen. Zwerfvuil en geluidsoverlast leiden eveneens tot ergernis. De vergroening van de buurt vergroot de leefbaarheid. Ook andere maatregelen helpen daarbij, zoals de aanleg van meer paden, het creëren van een plek waar de jeugd veilig kan voetballen en het plaatsen van vuilnisbakken. Een ander mooi voornemen: teams organiseren voor het rapen van zwerfafval. Daarmee slaat de buurt 2 vliegen in 1 klap: de bewoners hebben profijt van de schone straten én komen zo meer met elkaar in contact. 

Communicatie in twee richtingen

Bij het project zijn en worden allerlei groepen betrokken: gemeente, waterschap, natuurinstellingen, bewoners en enkele bedrijven. Communicatie is in dit project een belangrijke succesfactor. Niet alleen om te vertellen wat in de Componistenbuurt onder handen wordt genomen, maar ook om te luisteren naar de bewoners. Wat zijn hun zorgen en wensen, en welke kansen zien zij voor zichzelf en voor het gebied? Vele verschillende kanalen worden benut om elkaar over en weer te informeren. Denk aan social media, voorlichting in een winkel, bewonersavonden, nieuwsbrieven, maar ook persoonlijke ontmoetingen. 

Vele verschillende kanalen worden benut om enerzijds anderen te informeren en anderzijds informatie bij hen op te halen.

Het oordeel van de jury

De Componistenbuurt is erg versteend. Met de grootschalige vergroening verbetert de klimaatbestendigheid en neemt de leefbaarheid in de wijk aanzienlijk toe. Veel organisaties zetten zich daar samen voor in. De jury prijst die gezamenlijke inzet en de mooie doelen waar de partijen aan werken. Op het punt van biodiversiteit zou de jury graag nog wel een verdere uitwerking zien. Ook merkt ze op dat het plan niet zo iconisch is. Er zijn vele soortgelijke projecten waar een buurt wordt vergroend.

Foto's en illustraties