Dit was de Statendag: diverse visies op Gelderland

College krijgt groen licht voor Begroting 2024

Begin oktober 2023 presenteerden Gedeputeerde Staten de 1e begroting van deze coalitie: de Begroting 2024. Daarin staat wat zij volgend jaar willen gaan doen en hoeveel geld er waarnaartoe gaat. Provinciale Staten hebben budgetrecht. Dat betekent dat de Staten bepalen of ze het collegevoorstel overnemen of aanpassen. Een grote meerderheid van de Staten stemde in met de (aangepaste) Begroting 2024.

Aandacht voor onderwerpen die partijen belangrijk vinden 

Veel partijen gebruikten de bespreking van de begroting om extra geld of aandacht te vragen voor dingen die zij belangrijk vinden voor Gelderland. Er kwamen dan ook veel verschillende onderwerpen langs: van plantaardige landbouw tot ambtenaren die zich te politiek zouden uitspreken en van kernenergie tot toiletten in de trein. Meerdere Statenleden stonden stil bij de onzekerheid van Gelderlanders over de toekomst. Fracties zien en horen de zorgen van inwoners over bijvoorbeeld woningbouw, energie- en brandstofprijzen en duurzaamheid. Enkele partijen vroegen om maatregelen om de verkeersveiligheid te verbeteren.

Dat kan gaan over het aanpassen van gevaarlijke wegen, maar ook over het voorkomen van drugsgebruik in het verkeer.

In de bijdrage van meerdere fracties was aandacht voor het klimaat. Sommige fracties vinden dat de actie op dit thema niet sneller hoeft. Andere fracties vinden dat dit juist het moment is om extra hard door te pakken. Ook de problemen op het energienetwerk kwamen vaak terug. Het is te druk op het stroomnet. Om te voorkomen dat nieuwe bedrijven en woningen geen energie kunnen krijgen, moet het stroomnet snel worden verbeterd. Dat vraagt volgens de Staten om slimme oplossingen.

Staten stellen commissie in voor onderzoek commissaris 

In de Statenvergadering van woensdag 27 september 2023 besloten de Staten over een extern onafhankelijk onderzoek naar John Berends. Het onderzoek vergelijkt het handelen van Berends met afspraken die zijn gemaakt over hoe een commissaris zich hoort te gedragen. Om dat onderzoek goed en volgens de regels van het staatsrecht te kunnen begeleiden, benoemen de Staten de 3 plaatsvervangend voorzitters officieel tot leden van de Commissie begeleiding onderzoek.

De plaatsvervangend voorzitters deden een voorstel over geheimhouding. Bij nieuwe informatie die tijdens het onderzoek binnenkomt, is steeds opnieuw een besluit over vertrouwelijkheid nodig. De Staten kunnen zo’n besluit nemen. Om te voorkomen dat de Staten vaak samen moeten komen om geheimhouding op te leggen, laten ze de commissie over geheimhouding besluiten. Die geheimhouding is belangrijk, zodat iedereen in vertrouwen en in veiligheid kan deelnemen aan het onderzoek. Overigens houden de Staten toegang tot de informatie: Statenleden mogen de vertrouwelijke stukken inzien. 

Dit gebeurde er verder op de Statendagen

• Open agenda. Aan het begin van de woensdag vond de Open agenda plaats. Daarin spreken inwoners, partners en belangenorganisaties over onderwerpen die juist niet op de agenda staan. Zo ging het over schone lucht zonder ultrafijnstof (Van Wees Innovatie) en gesloten ontgassen bij een verbod op varend ontgassen (Werkgroep Juridisch Ontgassen). Verder kregen de Staten het rapport Gebiedsprocessen (Rekenkamer Oost-Nederland) en de resultaten van een raadpleging van het Gelders Energieakkoord (Natuur & Milieu Gelderland en Gelders EnergieAkkoord) aangeboden. 
• Steun voor spoeddebat ‘coming-out’. GroenLinks en andere fracties vroegen om een spoeddebat over de afname van het gevoel van veiligheid bij LHBTIQA+-personen. Een spoeddebat komt op de agenda van de Statenvergadering als minimaal 9 Statenleden het verzoek steunen. Die steun was er. De Staten voeren het spoeddebat aan het eind van het vervolg van de Statenvergadering op woensdag 15 november 2023.
• Bespreking rapport ‘Industrie en omwonenden’. Op verzoek van SP was het gebrek aan vertrouwen in de overheid bij omwonenden van vervuilende industrie onderwerp van gesprek. In juni 2023 vond al een ‘rondetafel’ over dit onderwerp plaats. Bij een rondetafel worden verschillende deskundigen uitgenodigd. Samen schetsen zij een zo compleet mogelijk beeld van het vraagstuk. Geen van de moties die tijdens de Statenvergadering werden ingediend, kreeg genoeg stemmen voor.