Dit waren de Statendagen: gebiedsplannen, wolf en financiën

Voor de laatste keer voor de zomer kwamen Provinciale Staten bijeen voor een Statenvergadering. Plannen voor een leefbaar landelijk gebied, beheer van de wolf en de Perspectiefnota waren enkele onderwerpen van gesprek. Vanwege de volle agenda vond de besluitvorming op dinsdag 4 én woensdag 5 juli 2023 plaats.

Gepubliceerd op: 31-oktober-2023

Let op: dit is een bericht van juli 2023.

Tijd om besluiten te nemen

Bij een besluitvormende vergadering liggen meerdere voorstellen op tafel. Over veel van die voorstellen zijn Statenleden al weken met elkaar in gesprek. Eerst vormen de Statenleden zich een goed beeld van het onderwerp. Ze krijgen informatie van deskundigen, gaan op werkbezoek en spreken met inwoners. Vervolgens gaan de Statenleden met elkaar én met de gedeputeerden in debat over het voorstel. In de Statenvergadering nemen de Statenleden uiteindelijk een besluit.

Positief over tussenstand landelijk gebied

Provincie Gelderland moet bij de minister een gebiedsplan indienen. Daarin staat beschreven hoe de provincie op hoofdlijnen invulling denkt te geven aan een leefbaar landelijk gebied. De Staten willen de agrarische sector perspectief geven, maar over wat dat perspectief precies zou moeten zijn, verschillen partijen van mening. In het debat over de stukken – een ‘tussenstand’ van Vitaal landelijk gebied Gelderland – was veel aandacht voor de gevolgen van maatregelen voor de samenleving. Leefbaarheid en sociale verbondenheid waren centrale thema’s. Verschillende partijen vroegen om meer onderzoek naar sociale en economische effecten. Er waren meer kritische geluiden. Sommigen meenden dat het college te weinig wil en ambitie toont. Zij vinden dat provincie Gelderland duidelijker voor natuurinclusieve landbouw moet kiezen. Anderen vragen zich juist af of ‘vergaande maatregelen’ wel nodig of verstandig zijn. Daarbij wijzen zij ook op de vermeende onduidelijkheid over gevolgen voor de voedselvoorziening.

In het debat over Vitaal landelijk gebied Gelderland klonk ook vertrouwen. Met name in de Gelderse aanpak van stikstof. Een meerderheid van de Staten ziet in de vertrekpunten (die in de stukken staan) een belangrijke stap naar een leefbaar landelijk gebied in Gelderland. Ze besloten dan ook om in te stemmen met deze tussenstand. Dit betekent dat Gedeputeerde Staten de plannen nu verder kunnen uitwerken. Die uitwerking leggen ze later voor aan Provinciale Staten.

Na stemming over de stukken besloten de Staten over een aantal moties: 3 daarvan haalden een meerderheid en zijn daarmee aangenomen. Het gaat om: ‘Perspectief’ (BBB en andere partijen), om onder meer de minister te vragen om regelingen open te stellen voor agrarische ondernemers die door willen en niet-agrariërs die willen stoppen; ‘Regie op innovatie’ (VVD en andere partijen), om onder meer innovaties sneller vooruit te helpen; en ‘Communicatie om te verbinden’ (CDA en andere partijen), om onder meer in samenwerking met gemeenten en waterschappen een communicatieplan te maken.

Staten willen duidelijkheid over beheermogelijkheden wolf

Meestal begint een besluit bij een voorstel van Gedeputeerde Staten, maar de wolf stond op de agenda op verzoek van Provinciale Staten zelf. In de Statenvergadering van 12 april 2023 spraken de Staten tijdens een spoeddebat over de wolf. Daarin bleek dat er behoefte was aan een breder gesprek, onder meer over de juridische haalbaarheid van beheermaatregelen. Dat gesprek is in de afgelopen weken met deskundigen en tussen de fracties gevoerd. In de Statenvergadering van 4 juli 2023 moest blijken of dat gesprek tot besluiten zou leiden.

In het wolvendebat wisselden voor- en tegenstanders van de wolf elkaar af. Sommige fracties vinden het tijd om grenzen te stellen aan de leefruimte van de wolf. Zij zijn bezorgd over de groeiende aanwezigheid van de wolf en de mogelijke gevaren daarvan voor mens en dier. Dat vraagt om actie: bijvoorbeeld door sneller over te gaan op het afschieten van wolven. Maar die actie moet juridisch wel haalbaar zijn. Andere fracties zien met de terugkeer van de wolf – die goed zou zijn voor de balans in de natuur – juist een nieuwe realiteit. Daar zou Gelderland zich op aan moeten passen, door manieren te vinden om samen te leven met de wolf. Dat zou volgens hen vragen om meer maatregelen om leed door wolven te voorkomen, bijvoorbeeld door extra hekken om wolven tegen te houden en meer voorlichting aan inwoners. Die maatregelen kregen niet genoeg steun.

De Staten stemden wél in met de moties ‘Aanvullend onderzoek hybridisatie wolf’ (BBB en andere partijen), ‘Beheermogelijkheden’ (BBB en andere partijen) en ‘Vaststelling instandhoudingsdoelstelling wolf’ (CDA en andere partijen). Daarmee roepen ze op tot duidelijkheid op meerdere punten. Zo moet uit extra DNA-onderzoek blijken wat het ras en de afkomst is van wolven in Nederland. En moet er een definitie van een ‘probleemwolf’ komen, zodat duidelijk is welke beheermogelijkheden provincie Gelderland kan inzetten. Ook is er nu nog geen duidelijkheid over het aantal wolven dat nodig is om de wolf voort te laten bestaan. Dat zou samen met andere landen besproken moeten worden.

College kan financiële plannen verder uitwerken

De Staten besloten ook over de Perspectiefnota 2024 van Gedeputeerde Staten. Normaal gesproken staan daarin de speerpunten voor het volgende jaar. Vervolgens werken Gedeputeerde Staten deze uit in de begroting. Omdat Gelderland pas sinds 28 juni 2023 een nieuw college heeft, staan in deze Perspectiefnota vooral de ontwikkelingen waarmee de provincie te maken heeft. Ook lag het eerder genomen besluit ‘Keuzes voor een duurzame toekomst’ voor. De vorige Staten besloten namelijk dat die keuzes ook door de huidige Staten goedgekeurd moesten worden.

Veel partijen grepen de Perspectiefnota aan om hun visie op Gelderland opnieuw onder de aandacht te brengen. Daarbij hadden zij veel aandacht voor de grote uitdagingen waar Gelderland voor staat, want er komt een hoop op de provincie af. In de bijdragen van Statenleden kwamen uiteenlopende onderwerpen aan bod: van energie tot verkeersveiligheid en van de ‘wokebeweging’ tot burgerparticipatie. De Perspectiefnota is voorbereid door het vorige college. Daarom dienden de coalitiepartijen samen het amendement ‘Keuzes duurzame toekomst’ (CDA en andere partijen) in, zodat “het nieuwe college voortvarend aan de slag kan met het coalitieakkoord”. Met een amendement kunnen Statenleden voorstellen aanpassen. Ook andere partijen zagen dat als een verbetering. Dat leidde uiteindelijk tot instemming met de Perspectiefnota 2024, inclusief de verandering om geld voor laadpalen (voor elektrische auto’s) te gebruiken voor molens, een jeugdfonds, vrijwilligers op het gebied van natuur en landschap én een jaarlijkse bijdrage voor de voedselbank.

Ook steun voor moties over inflatie en referendum

Tijdens een Statenvergadering kunnen Statenleden moties indienen. Daarmee roepen ze gedeputeerden op om ergens mee aan de slag te gaan. Niet alleen de eerdergenoemde moties kregen een meerderheid. Ook 2 andere moties kregen meer stemmen voor dan tegen en zijn daarmee aangenomen. Zo roepen de Staten met de motie ‘Inflatie’ (VVD en andere partijen) het college op om samen met andere provincies een brief te sturen naar de minister, met daarin de vraag om meer te doen tegen inflatie en de landelijke begroting weer in balans te krijgen. In de motie ‘Provinciaal referendum’ (JA21 en andere partijen) staat de oproep om in de zogenoemde participatieverordening het referendum op te nemen als mogelijkheid van ‘politieke participatie’. In een participatieverordening staan regels over hoe inwoners mee kunnen doen aan het besluitvormingsproces.

Nieuwe gezichten in de Statenzaal

Na het doorschuiven van Peter Drenth, Klaas Ruitenberg, Dirk Vreugdenhil en Helga Witjes naar het college van Gedeputeerde Staten, waren 4 plekken in de Statenzaal leeg. Daarom zijn 4 nieuwe Statenleden geïnstalleerd: Nick Bakker (CDA), Harm Jan Polinder (SGP), René Westra (VVD) en Maarten van der Velde (ChristenUnie). De commissaris van de Koning benoemde ook 2 fractievolgers. Een fractievolger is een lid van een fractie dat geen Statenlid is, maar de fractie wél kan vertegenwoordigen tijdens beeld- en oordeelsvormende bijeenkomsten.

Dit gebeurde er verder op de Statendagen

Open agenda. Aan het begin van de woensdag vond de Open agenda plaats. Daarin spreken inwoners, partners en belangenorganisaties over onderwerpen die juist níet op de agenda staan. Zo ging het over ontwikkelingen in West Maas en Waal (Kwartiermakers Maasdorpen), het rivierklimaatpark IJsselpoort (LTO Noord) en het Gelderse coalitieakkoord (PSP’92). Ook werd een boek over een regionaal geldsysteem aangeboden (Arnhems Hert) en namen de Staten de Toekomststoel (Grootouders voor het Klimaat) in ontvangst. Een motie om die stoel een vaste plaats in de Statenzaal te geven, haalde het niet, maar er klonk brede sympathie voor het initiatief van de grootouders.

Voor het eerst achter het spreekgestoelte. Voor 2 Statenleden was hun bijdrage in de Statenvergadering van 4 en 5 juli 2023 ook hun ‘maidenspeech’, oftewel de eerste bijdrage van een Statenlid in een Statenvergadering: Eric Kemperman en Nick Bakker voerden voor de eerste keer het woord in een besluitvormende vergadering van Provinciale Staten.
Meerdere vacatures ingevuld. Mark Smits is verkozen als 1e plaatsvervangend voorzitter. Daisy Vliegenthart-Goedhart en Fokko Spoelstra zijn 2e en 3e plaatsvervanger. Ook de Werkgeverscommissie, de Euregio’s en de Regio Zwolle hebben nieuwe vertegenwoordigers vanuit de Staten.
Vragenuur. PvdD stelde mondelinge vragen over de aangepaste ontheffing om wolven te mogen verjagen met paintballgeweren. Partijen gebruiken het Vragenuur om korte en politiek actuele vragen te stellen.
Meer moties en amendementen. In dit bericht staan alle aangenomen moties en amendementen. Maar er werden er meerdere ingediend. U vindt deze stukken, net als alle andere stukken van de Statenvergadering, op gelderland.nl/Statenlive.

Zelf meedoen

Wilt u zelf meedoen aan het besluitvormingsproces, bijvoorbeeld door in te spreken bij een vergadering? Bekijk de mogelijkheden.

Doe mee

Meer nieuws

Nieuwsoverzicht