De afgelopen 2 weken spraken fractievoorzitters meerdere keren over mogelijke sociale onveiligheid op de werkvloer van provincie Gelderland. Tijdens de Statenvergadering besloten de Staten een extern onafhankelijk onderzoek te starten naar de vraag of er sprake is geweest van ongewenst gedrag in het handelen van commissaris van de Koning John Berends. Het onderzoek vergelijkt het handelen van Berends met afspraken die zijn gemaakt over hoe een commissaris zich hoort te gedragen. De Staten zijn het eens over wat ze in het onderzoek belangrijk vinden. Onder andere dat een onafhankelijk onderzoeksbureau het onderzoek uitvoert. Ook moet het zeker zijn dat alle betrokkenen zich veilig kunnen voelen als zij deelnemen aan het onderzoek.
Tijdens de bespreking van het onderzoeksvoorstel keken Statenleden terug op de afgelopen weken. Enkele Statenleden vroegen aandacht voor de gevolgen voor zowel de mensen die een melding deden, als voor de mensen die ergens van beschuldigd worden. Sprekers maakten duidelijk dat het voor iedereen belangrijk is dat het onderzoek snel en zorgvuldig gebeurt. Ook werd opgeroepen om terughoudend te zijn: pas als het onderzoek is afgerond, is het tijd om conclusies te trekken.
De papierfabriek Folding Boxboard Eerbeek is een van de projecten van het gebiedsprogramma Eerbeek-Loenen 2030. In dat project werkt de provincie samen met gemeente Brummen en andere partners aan een leefbaar, duurzaam en aantrekkelijk gebied. Er was nog geen bestemming voor de uitbreiding van de papierfabriek. Het inpassingsplan waar de Staten over besloten, regelt de aanleg van een nieuwe weg. Met die weg kan vrachtverkeer van en naar de fabriek rijden. Het plan regelt ook de voorwaarden voor de inrichting van het fabrieksterrein, zoals hoe natuur behouden blijft en waar geluidswanden komen om overlast tegen te gaan.
Statenleden hadden aandacht voor hoe moeilijk het vraagstuk is. Er spelen veel verschillende belangen: die van omwonenden en andere inwoners, maar ook van de natuur en de economie. Verder spraken Statenleden over verkeersveiligheid en het participatieproces, dus het betrekken van inwoners en andere belanghebbenden. Uiteindelijk stemde een meerderheid voor. Dat betekent dat de papierfabriek mag uitbreiden.
Tijdens een Statenvergadering kunnen Statenleden moties indienen. Daarmee roepen ze de gedeputeerden op om ergens mee aan de slag te gaan. Dat gebeurde ook bij het inpassingsplan. 2 van die moties kregen meer stemmen voor dan tegen en zijn daarmee aangenomen. Zo vragen de Staten met de motie ‘Grondwatergebruik afbouwen’ (GroenLinks en andere fracties) aan Gedeputeerde Staten om ervoor te zorgen dat bedrijven steeds minder grondwater mogen gebruiken. Als de Waterrotonde, een circulair watersysteem, klaar is om te gebruiken, moet het grondgebruik door de industrie bijna 0 zijn. De motie ‘Herijken programma Eerbeek-Loenen 2030’ (SGP en andere fracties) roept op om te onderzoeken of het gebiedsprogramma op een aantal punten moet worden aangepast. De wereld en de economie zijn anders dan een aantal jaar geleden. Misschien betekent dat iets voor de strategie, de doelen of de projecten. Als het aan de Staten ligt, spreken zij begin 2024 over die eventuele aanpassingen.
Ieder jaar stellen Provinciale Staten een begroting vast. Met die begroting gaan Gedeputeerde Staten aan de slag. Soms lopen zaken anders dan verwacht. Zo is er € 5 miljoen extra nodig om bussen en treinen in 2023 te laten rijden. Dat komt omdat de prijzen voor brandstof en loonkosten verder oplopen en de rijksbijdrage hiervoor niet meestijgt. Aan de andere kant vallen de kosten voor subsidies juist lager uit, omdat er minder aanvragen voor Europese subsidies binnenkomen. In de Najaarsnota 2023 staan alle aanpassingen in de lopende Begroting 2023. Al met al wordt de begroting in de Najaarsnota verlaagd van € 960 miljoen naar € 940 miljoen.
In de Najaarsnota komt alles terug waar de provincie geld aan uitgeeft. Statenleden spraken dan ook over veel verschillende onderwerpen: van ruimte voor omgevingsdiensten tot minder ruimte voor toerisme en van een oproep tot het loslaten van het stikstofdossier tot investeringen in de breedtesport. Meerdere fracties noemden de bussen en treinen. De Staten maken zich al langer zorgen over de betaalbaarheid van het openbaar vervoer in Gelderland. Dat een meerderheid van de Tweede Kamer in Den Haag extra geld voor het regionale openbaar vervoer wil, is goed nieuws, maar neemt de zorgen voor de toekomst niet weg.
Voordat de Staten besluiten over een voorstel, kunnen ze een voorstel aanpassen. Dat doen ze met een amendement. Over die aanpassingen wordt gestemd. 1 amendement zorgde voor een verandering: ‘Subsidie ex-gedetineerden’ (JA21 en PVV) schrapt een subsidie van maximaal € 90.000 om met gemeenten afspraken te maken over plekken waar ex-gedetineerden kunnen werken om te re-integreren. Een meerderheid vindt dat geen taak van de provincie. De Staten stemden vervolgens in met de aangepaste Najaarsnota 2023. Dat betekent dat die is vastgesteld.
